Ból nadgarstka - jakie są jego przyczyny?

Ból nadgarstka wyraźnie obniża jakość życia codziennego, ponieważ ogranicza umiejętności motoryki małej, która wykorzystywana jest niemal do każdego rodzaju czynności. Może mieć wiele przyczyn - zarówno przewlekłych, jak i ostrych (urazowych). Z problemem tym warto zgłosić się do ortopedy oraz do fizjoterapeuty.

Ból nadgarstka - dlaczego się pojawia i jak sobie z nim radzić?

Ból nadgarstka pojawia się w momencie uszkodzenia lub ucisku unerwionych tkanek tej okolicy, takich jak mięśnie, ścięgna, okostna, więzadła i wiele innych. Do patologii w ich obrębie może dojść wskutek różnych czynników wewnętrznych bądź zewnętrznych. Do grona tych wewnętrznych zaliczyć można np. stany zapalne związane z chorobami przewlekłymi, zaś do zewnętrznych - np. urazy i kontuzje ortopedyczne.

Dolegliwości bólowe w obrębie nadgarstka nierzadko wymagają wykonania badań obrazowych, aby móc się upewnić, czy wstępne rozpoznanie jest prawidłowe. Tym bardziej że w tej okolicy znajduje się wiele istotnych struktur anatomicznych, w tym aż 8 drobnych kości nadgarstka, z których każda może powodować dolegliwości. Nieodpowiednio leczone mają tendencję do przyspieszania tworzenia zmian zwyrodnieniowych i bólu utrwalonego, który jest sporym wyzwaniem terapeutycznym.

Jakie są przyczyny bólu nadgarstka?

Do grona możliwych przyczyn bólu nadgarstka zaliczamy przede wszystkim:

• złamania - w tej okolicy najczęściej diagnozuje się złamanie kości łódeczkowatej, złamanie kości trójgraniastej, złamanie Collesa, złamanie Smitha;
• zwichnięcie lub skręcenie kości nadgarstka bądź stawu śródręczno-nadgarstkowego kciuka;
• zespół cieśni nadgarstka - neuropatia dotycząca nerwu pośrodkowego;
• zespół kanału łokciowego - neuropatia dotycząca nerwu łokciowego;
• uszkodzenie kompleksu chrząstki trójkątnej;
• chorobę zwyrodnieniową stawów okolicy nadgarstka;
• ganglion nadgarstka;
• stany zapalne nadgarstka w związku z chorobami przewlekłymi, np. dną moczanową czy RZS;
• schorzenia innych odcinków dłoni, które mogą promieniować w okolicę nadgarstka, np. choroba de Quervaina.
  
  

Dość częstym problemem w obrębie nadgarstka jest przeciążenie struktur miękkich w związku z często i długotrwale utrzymywaną pozycją wymuszoną, np. podczas pracy przy komputerze lub przy aktywnościach fizycznych. Zwłaszcza jeśli uprawiany sport wymaga rzutów (np. rzut oszczepem, pchnięcie kulą) lub odbijania piłki (np. siatkówka, koszykówka).

Co istotne, ból nadgarstka może być konsekwencją innych, nieodpowiednio leczonych bądź przestarzałych problemów ortopedycznych. Przykładem jest choćby złamanie głowy kości promieniowej w stawie ramienno-promieniowym bliższym. Jeśli po zdjęciu unieruchomienia przez długi czas nie zostanie podjęta rehabilitacja mająca na celu przywrócenie ruchomości w okolicy łokcia, konsekwencją będzie jednoczesne zesztywnienie w stawie promieniowo-łokciowym dalszym, a więc w okolicy nadgarstka. Wszystko przez to, że podczas ruchu supinacji i pronacji przedramienia dochodzi jednocześnie do ruchów w stawie promieniowo-łokciowym bliższym i dalszym. Utrata funkcji jednego z nich będzie rzutować na drugi.

Na koniec warto wspomnieć o problemie blokowania ruchomości stawów. Ruch w stawach jest możliwy dzięki zdolności ślizgana się ich powierzchni względem siebie. Jeśli z różnych względów dojdzie do zablokowania tej ruchomości, pojawia się miejscowy, kłujący ból, nasilający się przy końcowych zakresach ruchu w danym stawie. Przykładowo ból nadgarstka przy zginaniu dodłoniowym może świadczyć o ograniczeniu ruchomości bliższego szeregu kości nadgarstka w kierunku dobrzusznym, co jest istotną informacją dla planowanej terapii.

Ból nadgarstka - kiedy to tylko przeciążenie, a kiedy poważny problem?

Przeciążenie nadgarstka odczuwane jest głównie w obrębie tkanek miękkich (mięśni), jednak nie towarzyszy temu utrata ruchomości, ostry i promieniujący ból, parestezje, zniekształcenie obrysu stawu, zaczerwienienie i obrzęk. Jeśli pojawią się te dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem ortopedą celem wykonania bardziej szczegółowych badań. Przeciążenie zazwyczaj odczuwane jest jako tępy, lekki ból, rozlany na większą okolicę ciała. Nasila się przy aktywacji poszczególnych mięśni, zaś przy ruchu biernym jest nieodczuwalny.

Nie sposób jednak jednoznacznie określić przyczynę bólu nadgarstka, jeśli dana osoba nie ma wykształcenia medycznego oraz dostępu do badań obrazowych. Dlatego jeśli problem utrzymuje się dłuższy czas, nawet pomimo braku wyżej wymienionych oznak alarmowych rekomenduje się wizytę u specjalisty.

Jak radzić sobie z bólem nadgarstka?

Urazowy i przeciążeniowy ból nadgarstka wymaga zastosowania kilku metod takich jak:

• zimne okłady - przy kontuzjach, obrzękach, ostrych dolegliwościach;
• ciepłe okłady - przy nadmiernym spięciu i przeciążeniu mięśni;
• automasaże i rolowanie mięśni dłoni oraz całego przedramienia;
• odpoczynek i oszczędzanie kończyny do momentu ustąpienia stanu ostrego.

W większości przypadków konieczna będzie rehabilitacja prowadzona przez doświadczonego fizjoterapeutę, na którą składają się m.in.: mobilizacja i manipulacja stawów, suche igłowanie, kinesiotaping, indywidualnie dobrane ćwiczenia czy różnego rodzaju masaże (tkanek głębokich, poprzeczne, funkcyjne). U wielu pacjentów fizjoterapia może wręcz uchronić przed przyszłą operacją, co obserwuje się np. przy zespole cieśni nadgarstka.

Do grona domowych sposobów doraźnie łagodzących ból nadgarstka zaliczyć można wysokie nawodnienie organizmu, przyjmowanie kolagenu i kwasu hialuronowego, a także przyjmowanie naturalnych preparatów o działaniu przeciwzapalnym, takich jak np. napar z jeżówki. Korzystnie zadziała ponadto zwiększenie w codziennej diecie podaży witaminy C.

Ból nadgarstka a fizjoterapia. Jakie ćwiczenia będą najlepsze?

Nie ma odgórnie określonych ćwiczeń, które sprawdzą się przy każdej dolegliwości nadgarstka. Zawsze są one łączone z terapią manualną oraz dobierane indywidualnie do problemu pacjenta. Dla fizjoterapeuty spore znaczenia ma m.in. to czy pojawia się ból nadgarstka po zewnętrznej stronie, czy może po wewnętrznej, a także jak długo trwa, co go nasila i wywołuje oraz jaka jest jego przyczyna.

Jeśli pojawia się ból i opuchlizna, przyczyny są najczęściej urazowe i wymagają odpoczynku, chłodnych okładów, elewacji całej kończyny oraz ćwiczeń w maksymalnym możliwym zakresie ruchomości, chyba że specjalista zaleci inaczej. Nie należy jednak przesilać ręki, korzystać z ciężarów lub wykonywać ćwiczeń oporowych, aż do momentu ustąpienia stanu zapalnego. Z kolei przy przeciążeniu mięśni zginaczy nadgarstka rekomenduje się ich rolowanie, rozciąganie oraz wzmacnianie antagonistów (mięśni prostujących nadgarstek).