Choroby tropikalne – jak się przygotować do egzotycznych podróży?

Spis treści:

Choroby tropikalne – zagrożenie dla turystów?

Choroby tropikalne to takie choroby, które – jak wskazuje nazwa – występują w krajach o klimacie tropikalnym. Mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy, grzyby oraz pasożyty jedno- i wielokomórkowe. Są o tyle groźne, że ich popularność w Polsce jest dość niska, a co się z tym wiąże – nie każdy lekarz będzie w stanie sprawnie je rozpoznać i leczyć. Dlatego też rekomenduje się konsultacje z lekarzem medycyny podróży, który ma największe doświadczenie w tej dziedzinie.

Czy choroby tropikalne rzeczywiście są zagrożeniem dla osób podróżujących w egzotyczne miejsca? Odpowiedź niestety jest tylko jedna: tak. Każdy turysta wybierający się w gorące, wilgotne (choć nie tylko) klimaty jest w pewnym stopniu narażony na choroby tropikalne. Zwłaszcza jeśli planuje zwiedzać mniejsze wioski, jeść lokalne dania czy spacerować na łonie tamtejszej natury. Na niektóre czynniki takie jak np. komary czy inne owady nie mamy wpływu. Możemy je spotkać, nawet przebywając w wysokiej jakości hotelu.

Gdzie ryzyko jest największe? Kraje i regiony o podwyższonym zagrożeniu

Najczęstsze choroby tropikalne dla poszczególnych krajów i lokalizacji na mapie geograficznej prezentują się następująco:

• Tanzania, Nigeria, Demokratyczna Republika Konga, Uganda – malaria, gorączka Lassa, żółta febra, śpiączka afrykańska;
• Bangladesz, Indie, Filipiny, Indonezja, Tajlandia, Wietnam – denga, dur brzuszny, japońskie zapalenie mózgu;
• Kolumbia, Peru, Brazylia, Boliwia – denga, malaria, wirus Zika, choroba Chagasa;
• Papua Nowa Gwinea, Fidżi, Samoa – filariozy i inne choroby pasożytnicze.

Jak można więc zauważyć, ryzyko chorób pasożytniczych jest największe w krajach, gdzie panują wysokie temperatury i jednocześnie wysoka wilgotność powietrza, co sprzyja rozwojowi różnego rodzaju patogenów. Przed wyjazdem do wybranego kraju egzotycznego zawsze warto skonsultować się z lekarzem medycyny podróży, aby upewnić się, czy w danym kraju istnieje ryzyko zagrożenia chorobami i w jakich okresach jest ono najwyższe. Przykładowo może to prezentować się następująco:

• Afganistan – od kwietnia do grudnia na terenach zlokalizowanych poniżej 2500 m n.p.m. istnieje duże ryzyko malarii i choroby denga. Całorocznie natomiast turyści muszą obawiać się krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej;
• Australia – cały kraj bez względu na porę roku uznaje się za wolny od malarii, lecz jednocześnie całorocznie istnieje ryzyko choroby denga oraz gorączki Ross River;
• Barbados – całorocznie bez względu na lokalizację turyści są narażeni na chorobę Denga i chorobę Zika;
• Dominikana – cały kraj narażony jest na malarię i chorobę Denga;
• Kanada – w okresie letnio-jesiennym istnieje ryzyko zakażenia się wirusem zachodniego Nilu.

Każdy kraj ma swoje wytyczne, a obowiązkiem świadomego turysty dbającego o bezpieczeństwo swoje i swoich bliskich jest zapoznanie się z nimi, jak również zastosowanie szczepień ochronnych, jeśli są one wymagane lub zalecane.

Szczepienia przed podróżą – co warto sprawdzić?

Zgodnie z wytycznymi Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) 6-8 tygodni przed wyjazdem to czas, w którym należy zaplanować działania profilaktyczne. Szczepienia ochronne przed wybranymi chorobami tropikalnymi powinno się wykonywać minimum 4 tygodnie przed wyjazdem. Niektóre wymagają przyjęcia więcej niż jednej dawki, podanej w ustalonym z lekarzem odstępie czasu, dlatego kluczowe jest wczesne rozpoczęcie przygotowań.

Szczepienia obowiązkowe powinny być zawsze wykonane, jednak specjaliści rekomendują zapisanie się również na szczepienia zalecane (nieobowiązkowe). Warto więc sprawdzić, jak prezentuje się wykaz takich szczepień. Wybrane przykłady:

• Sri Lanka – brak szczepień obowiązkowych, jednak do zalecanych należą: WZW typu A i B, tężec, błonica, krztusiec, japońskie zapalenie mózgu, dur brzuszny, wścieklizna;
• Madagaskar – brak szczepień obowiązkowych, jednak do zalecanych należą: WZW typu A i B, tężec, błonica, krztusiec, żółta febra, dur brzuszny, wścieklizna;
• Wybrzeże Kości Słoniowej – obowiązkowe szczepienie na żółtą febrę, rekomendowane szczepienia na: meningokoki, wściekliznę, dur brzuszny, polio, WZW A i B, krztusiec, błonicę.

Doświadczony lekarz pomoże zaplanować cały wyjazd od strony profilaktyki zdrowotnej.

Profilaktyka chorób tropikalnych – leki, repelenty, higiena

W pierwszej kolejności należy odwiedzić lekarza specjalistę medycyny podróży. Zasugeruje on obowiązkowe i rekomendowane szczepienia ochronne, udzieli wszystkich niezbędnych wskazówek dotyczących profilaktyki zdrowotnej w danym kraju oraz powie, co robić, jeśli dojdzie do zakażenia lub wystąpienia nietypowych objawów.

Poza szczepieniami ochronnymi należy spakować i zabrać ze sobą apteczkę podręczną, środki odstraszające komary (o odpowiednio wysokim stężeniu), odpowiednie ubrania zasłaniające większą część ciała, książeczkę szczepień. Jeśli wybierasz się do kraju, w którym można zarazić się malarią, należy ustalić z lekarzem właściwą dla siebie chemioprofilaktykę przeciwmalaryczną.

Na końcu warto pamiętać o bardzo dokładnej higienie osobistej podczas wyjazdu. Znaczenie ma częste mycie rąk (zwłaszcza przed posiłkami), unikanie dotykania wszystkiego w obcym kraju, wybieranie wody butelkowanej zamiast tej w kranie (także do mycia zębów), wybieranie posiłków pochodzących z pewnych źródeł. Turyści często preferują jedzenie w lokalnych, małych knajpkach, jednak ryzykują wówczas zakażenia układu pokarmowego.

Dość poważnym problemem turystów są choroby tropikalne. Objawy chorób, z którymi można spotkać się w danym kraju, powinny być nam dobrze znane. Dzięki temu szybko możemy zareagować i wdrożyć odpowiednie postępowanie.

Co zabrać ze sobą? Apteczka podróżna na egzotyczny wyjazd

Apteczkę na wyjazd należy przygotować bardzo starannie. Przede wszystkim powinna zawierać leki i środki medyczne:

• leki przyjmowane na stałe związane z chorobami przewlekłymi w odpowiedniej ilości i dawce;
• leki przeciwbiegunkowe oraz probiotyki;
• elektrolity;
• leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe;
• żele chłodzące na stłuczenia i oparzenia;
• plastry, bandaże elastyczne, gazy jałowe;
• pęseta, nożyczki;
• środki odkażające;
• spraye na poparzenia słoneczne;
• maści z antybiotykiem.

Dodatkowo należy skupić się na profilaktyce chorób tropikalnych zgodnie z zaleceniami lekarza. Zwykle poleca on zabranie ze sobą:

• moskitiery;
• repelentów;
• środków do uzdatniania wody;
• leków przeciwmalarycznych (na receptę).

Dodatkowo w takiej apteczne nie może zabraknąć podstawowych elementów takich jak rękawiczki jednorazowe, żel antybakteryjny, ubezpieczenie zdrowotne, kontakt do lekarza medycyny podróży, kopia zaświadczeń lekarskich i recept. W niektórych krajach wymaga się ponadto posiadania międzynarodowej książeczki szczepień.