Borelioza – objawy, diagnostyka, leczenie

Co to borelioza?

Borelioza zwana też chorobą z Lyme i krętkowicą kleszczową jest najczęściej rozpoznawaną choroba przenoszona przez kleszcze. Niestety w Polsce liczba zgłaszanych zachorowań na borelioze zwiększa się co roku i oscyluje na poziomie kilkunastu tysięcy przypadków rocznie. Dowiedź się wszystkiego na temat boreliozy z Lyme, jej objawów, metod diagnostycznych i sposobów leczenia!

Borelioza to wieloukładowa, zakaźna choroba odzwierzęca, będąca skutkiem ukłucia kleszcza i zarażenia krętkami (bakteriami). Wywoływana jest przez spiralne bakterie z rodzaju borrelia (np. burgdorferi lub garinii), których głównym rezerwuarem są różne gatunków ssaków (gryzonie z rodziny nornikowatych i myszowatych) i ptaków. Kleszcze zakażają się krętkami żywiąc się krwią zakażonych zwierząt, a następnie przenoszą bakterie na ludzi wraz ze śliną.

Borelioza z Lyme – objawy wtórne

Niezdiagnozowana i nieleczona borelioza rozwija się atakując różne organy. Zazwyczaj występuje w kilku stadiach cechujących się różnymi objawami klinicznymi. Zwykle w ciągu 2 tygodni do kilku miesięcy od zakażenia pojawiają się objawy wtórne. W tym stadium krętki wędrują do różnych narządów, wykorzystując zarówno układ krwionośny jak i układ limfatyczny. Osoba zakażona może doświadczać następujących objawów:

• gorączka,
• nudności,
• nawracające bóle głowy,
• ogólne osłabienie,
• bóle mięśniowe,
• może powtórnie pojawiać się rumień wędrujący – zwykle mniejszy,
• zapalenie tęczówki,
• upośledzenie słuchu,
• porażenia nerwów.

Borelioza z Lyme – objawy późne

Przewlekła nieleczona borelioza może przebiegać przez wiele lat utajona i nie dając żadnych objawów. Niestety zakażenie może w każdej chwili dać o sobie znać niespodziewanie atakując układ nerwowy, oczy, mięśnie lub stawy. Do najczęstszych objawów późnej boreliozy należą:

• przewlekłe zapalenie stawów zwykle przebiegające z zajęciem kolan,
• czuciowa neuropatia obwodowa,
• podostra encefalopatia, która cechuje się pogorszeniem pamięci, zmianami nastroju i zaburzeniami snu,
• objawy związane z zakażaniem poszczególnych narządów (np. skóry: przewlekłe zanikowe zapalenie skóry lub układu nerwowego: neuroborelioza).

Borelioza z Lyme – diagnostyka

Wykonywanie diagnostyki laboratoryjnej w kierunku boreliozy po ukąszeniu przez kleszcza jest uzasadnione. Wynika to z faktu, że najbardziej charakterystyczny objaw choroby, czyli rumień po kleszczu, zwany wędrującym, nie występuję zawsze. Co więcej rumień może uwidocznić się na innych częściach ciała, poza miejscem ukąszenia i przez to łatwo go nie zauważyć. Wcześniej wykryta choroba, większa skuteczność terapii, natomiast rozpoznanie choroby z Lyme na późniejszych etapach wiąże się z większymi trudnościami.

W Salve wykonasz innowacyjny test LymeDetect, który może przyczynić się do rozpoznania boreliozy już w pierwszych 3 tygodniach od zakażenia. Badanie LymeDetect polega na równoczesnej ocenie odpowiedzi humoralnej (wytwarzaniu przeciwciał IgM i IgG swoistych dla bakterii Borrelia) oraz ocenie odpowiedzi typu komórkowego (limfocytów T wydzielających interferon w odpowiedzi na kontakt z antygenami Borrelia). Test może wykonać każdy podejrzewający u siebie zakażenia krętkami boreliozy. W szczególności jest on zalecany osobom, które zostały ukąszone przez kleszcza i doświadczają niespecyficznych objawów (np. zmęczenie, bóle mięśni i stawów, bóle głowy), mogące występować w przebiegu tej choroby. Badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej i wykorzystuje metodę immunochemiluminescencyjną (CLIA). Koszt testu LymeDetect to 360 zł i możesz go wykonać w każdej Przychodni Salve od poniedziałku do środy.

W późniejszych stadiach boreliozy do jej rozpoznania wymagane są poza objawami klinicznymi rozsiewu krętków badania laboratoryjne (serologiczne) potwierdzające zakażenie. Badania serologiczne wykonywane w boreliozie są dwuetapowe. Standarem diagnostycznym jest wykonanie wstępnych badań metodą ELISA i potwierdzenie ich testem Western blot.

Jak zapobiegać boreliozie?

W chwili obecnej nie jest dostępna szczepionka przeciwko boreliozie. Najskuteczniejszą ochroną przed boreliozą jest zatem unikanie ugryzienia przez kleszcze. W związku z tym, że ukłucie przez kleszcza nie powoduje bólu, po pobycie w lecie lub parku należy dokładnie obejrzeć całe ciało. W przypadku zauważenie kleszcza istotne jest jak najszybsze usunięcie kleszcza. Następnie należy oczyścić i zdezynfekować miejsce ukąszenia oraz obserwować je przez następny miesiąc.

Borelioza - leczenie

Ze względu na fakt, że borelioza atakuje różne organy diagnostykę zlecić może zarówno specjalista chorób zakaźnych, jak też neurolog, okulista lub dermatolog. W leczeniem choroby z Lyme specjalizuje się Poradnia Chorób Zakaźnych Salve. Podstawowe znaczenie w leczeniu boreliozy ma wyeliminowanie zakażenia krętkami. Niezależnie od stadium choroby stosuje się antybiotykoterapię, trwająca zazwyczaj od 21-28 dni. Uważa się, że leczenie ma największą skuteczność we wstępnej fazie choroby. Typ podawanego antybiotyku i długość terapii zależy od obecności wybranych objawów klinicznych i fazy choroby. Szybko wyleczona choroba nie zostawia szkód w organizmie. Poza antybiotykoterapią stosuje się leczenie objawowe, które łagodzi dolegliwości towarzyszące boreliozie, na przykład niesteroidowe leki przeciwzapalne w leczeniu zapalenia stawów.