Co na odporność dla dziecka? Checklista dla rodziców

Dzieci z reguły mają niższą odporność niż osoba dorosła, ponieważ układ immunologiczny dopiero się wykształca i uniewrażliwia na patogeny pochodzące ze środowiska zewnętrznego. Częściej zapadają na przeziębienia, grypę i inne infekcje wymagające konsultacji z pediatrą. Każdy rodzic powinien więc wiedzieć, jak wspierać i budować odporność swojego dziecka.

Odporność u dziecka - od czego zależy?

Zadaniem układu immunologicznego (odpornościowego) człowieka bez względu na jego wiek jest ochrona organizmu przed atakiem drobnoustrojów. U dziecka jest on jeszcze niedojrzały, dlatego częściej dochodzi u niego do infekcji (zwłaszcza górnych dróg oddechowych). Uważa się, że szczytową odporność człowiek osiąga dopiero w wieku kilkunastu lat. Wcześniej musi w naturalny sposób przejść wiele infekcji, które w wieku dziecięcym są normalne i wspierają kształtowanie się odporności. Dzieci poniżej 5. roku życia mogą łapać katar czy przeziębienie nawet 6-8 razy w roku.

Jak podnieść odporność u dziecka i od czego dokładnie ona zależy? Budowanie odporności jest ważne już na etapie życia płodowego - wówczas wpływa na nią dieta kobiety ciężarnej oraz unikanie przez nią nałogów takich jak alkohol czy papierosy. Udowodniono, że wyższą odporność mają dzieci urodzone siłami natury, ponieważ przechodząc przez kanał rodny, kontaktują się z bakteriami zasiedlającymi pochwę. Kolejnym czynnikiem jest karmienie piersią - naturalny pokarm zawsze będzie bardziej wartościowy niż mleko modyfikowane, wyróżniając się wysoką zawartością enzymów i przeciwciał. Jeśli więc nie ma przeciwwskazań do porodu naturalnego oraz do karmienia piersią, nie należy z nich rezygnować.

Odporność u dziecka w późniejszym wieku zależy głównie od systematycznej aktywności fizycznej na świeżym powietrzu bez względu na pogodę, suplementacji, zbilansowanej i urozmaiconej diety oraz wysypianiu się. Nie bez znaczenia pozostają szczepienia ochronne, które przeprowadza się w określonym wieku - kalendarz szczepień powinien być znany wszystkim rodzicom.

Co sprzyja budowaniu odporności dziecka?

Co na odporność u dziecka sprawdzi się najlepiej i co wspiera jej budowanie? Tak naprawdę coraz częściej mówi się o kompleksowym podejściu do zdrowia i sięganiu po naturalne metody. Błędem jest izolowanie zdrowego malucha od wszelkich patogenów - kontakt z nimi (np. podczas zabawy w piaskownicy) pomaga budować odporność. Nie chodzi o to, aby nie dbać o higienę osobistą. Wciąż należy uczyć dziecko systematycznego mycia rąk od najmłodszych lat, jednak nie należy przesadzać z unikaniem miejsc publicznych, aby tylko nie miało kontaktu z patogenami. Poniżej przedstawione zostały skuteczne, sprawdzone i naturalne metody wspierania dziecięcej odporności.

Zbilansowana dieta

Jak wzmocnić odporność u dziecka dietą? W okresie noworodkowym i niemowlęcym warto postawić na karmienie piersią, a jeśli dziecko nie chce ssać piersi, warto rozważyć ściąganie naturalnego pokarmu do butelki, jeśli tylko jest to możliwe. Już od pierwszych dni życia powinno się dodatkowo suplementować witaminę D w kropelkach w dawce 400 IU/dobę. Zasady żywieniowe wspierające dziecięcą odporność:

• zadbaj o to, aby przy rozszerzaniu diety sięgać wyłącznie po sprawdzone, zdrowe produkty;
• unikaj podawania dziecku słodyczy i fast-foodów, a także żywności wysoko przetworzonej. Ogranicz cukier;
• wszelkie słodkie lub słone przekąski przyrządzaj samodzielnie w domu - masz pewność, że w składzie nie znajdą się sztuczne konserwanty czy zbędne, chemiczne dodatki. Słodycze możesz zamieniać na owoce;
• zadbaj o to, aby posiłki były kolorowe i podawane w ciekawy sposób, co zachęci niejadka do jedzenia;
• wzbogacaj posiłki o owoce i warzywa, a jeśli dziecko niechętnie je zjada, ponownie zwróć uwagę na oryginalne ich podanie lub przemycanie ich wraz z koktajlami;
• nie zapomnij o systematycznym podawaniu dziecku naturalnej żywności probiotycznej (nabiał, kiszonki, zakwas - gdy dziecko osiągnie odpowiedni wiek), która wspiera mikroflorę jelitową nadzorującą czynność układu immunologicznego.

Co na odporność dla dziecka leczonego antybiotykami? Jeśli dziecko je przyjmuje, przez cały okres leczenia należy dodatkowo podawać mu probiotyki kupione w aptece. Działania te powinny trwać jeszcze nawet przez 2-3 tygodnie po zakończeniu leczenia.

Odpowiednia ilość snu

Prawidłowy, odpowiednio długi sen wywiera niezwykle pozytywny wpływ na układ immunologiczny. Niejednokrotnie potwierdzono, że jego brak lub niedostatek skutkuje obniżeniem odporności w związku ze spadkiem liczby limfocytów Th1 i wzrostem poziomu cytokin zapalnych. Nie bez powodu jedną z najlepszych metod pomocniczych w leczeniu infekcji jest sen i odpoczynek. Dziecko w wieku do 3. roku życia potrzebuje nawet 14 godzin snu na dobę, w wieku 3-6 lat - około 12 godzin snu na dobę, zaś w wieku 6-12 lat - 11 godzin na dobę. Później zazwyczaj wystarczy około 8-9 godzin snu. Zwróć uwagę, aby dziecko kładło się spać o stałych porach.

Aktywność fizyczna

Systematyczna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności ma zbawienny wpływ na odporność. Można wręcz powiedzieć, że ją warunkuje. Oglądanie bajek w telewizji, spędzanie dużej ilości czasu w Internecie, siedzący tryb życia z pewnością nie sprzyjają budowaniu odporności. Świetnie sprawdzają się natomiast zabawy na świeżym powietrzu (w ogrodzie, parku, na placu zabaw), jazda rowerem, częste spacery i wędrówki, pływanie. Dzieci w wieku szkolnym i młodzież powinny uczęszczać na zajęcia zorganizowane (np. taniec, sztuki walki, jazda konna, gry zespołowe), które nie tylko wzmocnią ich odporność, ale i pozwolą rozwinąć pasje.

Radzenie sobie ze stresem

Udowodniono, że w przypadku długotrwałego napięcia i niepokoju rośnie poziom hormonów stresu, zwłaszcza kortyzolu. Wywołuje on szereg negatywnych konsekwencji, w tym osłabienie układu immunologicznego czy nasilanie się procesów zapalnych wewnątrz ustroju. Także dzieci są narażone na stres. Jako rodzic możesz zadbać o czynności obniżające jego poziom oraz sprawić, że dziecko zawsze będzie czuło wsparcie i pełne bezpieczeństwo. Jeśli problemy dziecka są znaczne, warto rozważyć wizytę u psychologa dziecięcego lub psychoterapeuty.

Ubiór stosowny do pogody

Wyziębienie organizmu może osłabiać odporność, podobnie zresztą jak przegrzanie go. Dlatego warto ubierać dziecko stosownie do warunków pogodowych panujących za oknem. Zimą nie należy zapominać o skarpetach, rękawiczkach, szaliku i czapce, zaś jeśli deszcz przemoczy odzież, najlepiej stosunkowo szybko wymienić ją na suche ubrania. Bez względu na porę roku najlepiej wybierać odzież z naturalnych, oddychających materiałów. Poliester może przynieść wiele szkód w każdym wieku.

Regularne badania profilaktyczne

Szczepienia ochronne i regularne badania kontrolne są bardzo ważne, aby na bieżąco monitorować stan zdrowia. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie problemów zdrowotnych i ich leczenie. W przypadku dzieci ogólnie zdrowych badania krwi warto wykonywać co 2 lata zaś badanie moczu - raz w roku. Coroczna wizyta profilaktyczna wskazana jest dodatkowo u okulisty oraz stomatologa.

Osłabiona odporność u dziecka - co może oznaczać?

Osłabiona odporność u dziecka może mieć wiele przyczyn. Zdecydowanie najczęściej wynika z nieprzestrzegania powyższych zaleceń. Gdy dziecko niezdrowo się odżywia, często sięga po szkodliwe przekąski, jego dieta obfituje w cukier, a ono woli spędzać czas biernie, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jego układ immunologiczny jest niewydolny. Wówczas konieczne staje się szybkie wzmocnienie odporności u dziecka poprzez zmianę szkodliwych nawyków.

Jeśli jednak dziecko prowadzi zdrowy tryb życia, a powyższe metody nie wzmacniają jego odporności pomimo regularnego stosowania, warto udać się do pediatry, aby ocenić jego ogólny stan zdrowia. Przyczyną może być bowiem niezdiagnozowana jeszcze choroba, np. astma, alergia, choroba Leśniowskiego-Crohna, nietolerancje pokarmowe, cukrzyca typu 1, a także różnego rodzaju zaburzenia hormonalne.