Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej

Spis treści

• Czym jest udar mózgu?
• Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej
• Jak rozpoznać udar mózgu?
• Profilaktyka udaru mózgu

Czym jest udar mózgu?

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) udar mózgu jest nagłym stanem zagrażającym życiu, który objawia się ogniskowymi lub uogólnionymi zaburzeniami czynności mózgu, utrzymującymi się dłużej niż 24 godziny i wymagającymi bezwzględnej hospitalizacji. W innym razie schorzenie może doprowadzić do poważnych konsekwencji takich jak niedowład, paraliż, zaburzenia czucia, ślepota, a nawet śmierć. Wyróżnia się następujące rodzaje udaru mózgu:

• niedokrwienny - około 85% przypadków, jest wywołany zamknięciem lub zwężeniem światła naczyń wewnątrzmózgowych albo doprowadzających krew do mózgu;
• krwotoczny - około 15% przypadków, powstaje wskutek rozerwania naczynia mózgowego, powodując wynaczynienie krwi w obrębie mózgowia. Przeważnie stanowi powikłanie choroby nadciśnieniowej, zwykle przebiega gwałtownie.

Do udaru mózgu predysponują następujące czynniki:

• nadciśnienie tętnicze krwi;
• cukrzyca mózgu;
• miażdżyca;
• brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia;
• niezdrowa dieta bogata w cukry proste, tłuszcze oraz sól;
• wysoki poziom cholesterolu;
• palenie papierosów;
• picie alkoholu;
• silne urazy mechaniczne głowy.

Jak zatem widać, na wiele spośród tych czynników ryzyka człowiek ma realny wpływ.

Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej

Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej obchodzony będzie 10 maja 2025 roku we wszystkich krajach należących do Europy. Prognozy demograficzne na najbliższe 15 lat zakładają, że w związku z przewidywanym powiększeniem się populacji osób po 65. roku życia liczba nowych przypadków udaru mózgu wzrośnie o 37% wśród mężczyzn i 38% wśród kobiet, co daje ogromne wartości. Każdego roku Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej obchodzony jest w drugi wtorek maja.

Dlatego obchodzenie tego dnia jest dość istotne - każdy ma wśród najbliższych osobę w grupie ryzyka, jak również sam może się w niej znajdować. Dzień ten zwiększa świadomość na temat najważniejszych kwestii związanych z udarem. Pozwala na naukę wczesnych symptomów udaru, co umożliwia wdrożenie szybkiej pomocy, a tym samym zwiększa ryzyko przeżycia oraz obniża ryzyko trwałych, poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Z okazji tego dnia prowadzone są różnego rodzaju kampanie oraz happeningi, które mają poszerzać wiedzę społeczeństwa o udarze. Warto dołączyć do organizowanych wydarzeń i spotkań, aby na bieżąco uczyć się czegoś nowego, co może przydać się w życiu, a nawet je komuś uratować. Jeśli nie mamy możliwości osobistego uczestnictwa w spotkaniach i kampaniach, w tym dniu warto poświęcić choć godzinę, aby samodzielnie zagłębić się w tę tematykę.

Jak rozpoznać udar mózgu?

Objawy niedokrwiennego udaru mózgu są dość charakterystyczne. Chory przeważnie pozostaje przytomny, w stanie ogólnym dobrym lub średnio ciężkim. Obserwuje się jednak pogłębianie deficytu neurologicznego - narastanie niedowładu połowiczego, zaburzeń mowy, równowagi, zaburzeń postawy ciała (pacjent nie potrafi samodzielnie usiąść, stanąć, chodzić), wynikające z zakłóceń sterowania osią ciała.

Z kolei objawy krwotocznego udaru mózgu pojawiają się i nasilają bardzo gwałtownie, przez co pacjent znajduje się w stanie ogólnym ciężkim. Zachorowanie często poprzedzone jest silnym bólem głowy, wymiotami, zaś deficyt neurologiczny jest o znacznym stopniu nasilenia od momentu zachorowania (niedowład połowiczy na granicy porażenia). W znacznej większości przypadków pacjent traci przytomność.

Jeśli więc u bliskiej osoby pojawią się powyższe objawy lub nagle zacznie jej drętwieć twarz, bark, ręka i będzie to mieć charakter postępujący, koniecznie należy zadzwonić po pomoc. Nie należy mylić jednak udaru np. z migreną przebiegającą z aurą, napadem padaczkowym i innymi problemami zdrowotnymi, które mogą dawać zbliżone objawy. Podczas Europejskiego Dnia Profilaktyki Udarowej przeprowadzane są wykłady również w zakresie diagnostyki różnicowej.

Profilaktyka udaru mózgu

Z okazji Europejskiego Dnia Profilaktyki Udarowej warto zapoznać się choćby z informacjami dotyczącymi zapobiegania udarom - a mamy na to realny, udokumentowany klinicznie wpływ. Oto najważniejsze zalecenia:

• dieta bogata w owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, źródła kwasów tłuszczowych Omega 3 (owoce morza, ryby, orzechy, oleje roślinne tłoczone na zimno), niskotłuszczowe produkty mleczne, z jednoczesnym ograniczeniem spożycia tłuszczów trans, cukrów prostych, żywności wysoko przetworzonej oraz soli;
• stabilna masa ciała oraz redukcja jej, jeśli jest nadmierna (walka z nadwagą i otyłością);
• systematyczna aktywność fizyczna, najlepiej codziennie, ale optymalnie 3-4 razy w tygodniu po około 40 minut;
• unikanie picia alkoholu i palenia papierosów;
• monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza przy zdiagnozowanym nadciśnieniu, a także monitorowanie poziomu cholesterolu (raz w roku wykonywanie badań krwi z lipidogramem na czele);
• ustabilizowanie wszystkich zdiagnozowanych chorób przewlekłych pod okiem odpowiedniego lekarza specjalisty;
• unikanie stresu.

Warto więc również systematycznie badać siebie i swoich bliskich. Regularne badania krwi raz w roku rekomendowane są każdemu człowiekowi bez względu na płeć, wiek i styl życia. Pozwalają wcześnie wychwycić wszelkie ewentualne nieprawidłowości.