Helicobacter pylori - objawy choroby, diagnostyka i leczenie

Spis treści

• Ból brzucha, zgaga, wzdęcia? Sprawdź, czy to nie Helicobacter pylori
• Helicobacter pylori - cichy winowajca problemów żołądkowych
• Jak wykryć i wyleczyć zakażenie Helicobacter pylori?
• Diagnostyka Helicobacter - kiedy warto wykonać badania?
• Wskazania do leczenia Helicobacter pylori
• Helicobacter pylori - czy tą bakterią można się zarazić?

Ból brzucha, zgaga, wzdęcia? Sprawdź, czy to nie Helicobacter pylori

W dzisiejszych czasach coraz więcej mówi się o Helicobacter pylori. Co to jest i jak to leczyć? Mówiąc w znacznym uproszczeniu, jest to bakteria odpowiedzialna za sporą część dolegliwości trawiennych, zwłaszcza u osób dorosłych. Już w młodym wieku do organizmu człowieka może przedostać się Helicobacter pylori. Objawy tego mogą być mocno uciążliwe, jak również mogą wcale nie wystąpić. Jeśli się pojawiają, są to zwłaszcza dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Jeśli problemy trawienne mają tendencję do częstego nawracania (nawet przy prawidłowych nawykach żywieniowych i zdrowym trybie życia), są przewlekłe, wyjątkowo uciążliwe lub niereagujące na leczenie zachowawcze bez wcześniejszej diagnostyki, warto zwrócić się po pomoc do lekarza gastroenterologa. W jego kompetencjach zawodowych pozostaje rozpoznawanie i leczenie chorób układu pokarmowego.

Helicobacter pylori - cichy winowajca problemów żołądkowych

Zakażenie Helicobacter pylori stanowi kluczową przyczynę zapalenia błony śluzowej żołądka, której konsekwencją mogą być wrzody żołądka, chłoniak MALT lub nawet proces nowotworowy. Szacuje się, że ta bakteria, będąca potwierdzonym czynnikiem onkogennym, bytuje w przewodzie pokarmowym u ponad połowy ludzi na świecie, jednak nie u każdego daje objawy i wywołuje konsekwencje zdrowotne.

Człowiek jest głównym rezerwuarem tego drobnoustroju, a zakażenie szerzy się za pośrednictwem wydzielin (ślina, wymiociny) oraz wydalin drogą oralno-oralną i fekalno-oralną. Na zakażenie są więc narażone szczególnie małe dzieci, a najczęściej dochodzi do niego przed 12. rokiem życia pacjenta. Bakteria wydalona z kałem może przebywać w środowisku wodnym w postaci przetrwalników, więc przypuszcza się, że woda jest istotną drogą szerzenia się patogenu.

Przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka w przebiegu zakażenia H. pylori może powodować raka żołądka, co jest już stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Mówi się jednak, że patogen ten jest cichym winowajcą problemów żołądkowych, ponieważ długo rozwija się bezobjawowo, a gdy już dojdzie do wystąpienia dolegliwości, nie są one specyficzne. Pacjent może uważać, że przejadł się, zatruł pokarmem, zbyt dużo zjadł lub po prostu źle się czuje z wielu innych powodów.

Jak wykryć i wyleczyć zakażenie Helicobacter pylori?

Metody diagnostyczne w przypadku podejrzenia zakażenia H. pylori możemy podzielić na inwazyjne i nieinwazyjne. Metody inwazyjne wymagają przeprowadzenia gastroskopii z biopsją. Wskazaniami do ich wykonania jest obecność objawów dyspeptycznych (zgaga, wzdęcia, odbijanie). Do metod nieinwazyjnych zalicza się natomiast test na wytwarzanie ureazy (test oddechowy, test moczu), test wykrywający antygeny H. pylori w stolcu, test serologiczny, badanie metodą PCR (próbka z kału lub ze śliny).

Leczenie opiera się natomiast na odpowiednio dobranej farmakoterapii, a są nią leki osłaniające błony śluzowe żołądka oraz antybiotyki. Głównym powodem niepowodzeń w terapeutycznych jest wytwarzanie oporności przez bakterię, dlatego dobór leków powinien być wyjątkowo staranny. Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego jest probiotykoterapia oraz modyfikacja diety. Udowodniono, że rzucenie palenia papierosów, unikanie spożycia alkoholu, wyleczenie stomatologiczne wszystkich zębów oraz wzbogacenie diety o sporą ilość warzyw mają spore znaczenie w zwiększaniu rokowania pacjentów.

Diagnostyka Helicobacter - kiedy warto wykonać badania?

Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia Helicobacter pylori, diagnostyka powinna zostać wprowadzona jak najszybciej. Objawami, które mogą na to wskazywać, są:

• zgaga i choroba refluksowa przełyku;
• odbijanie po spożyciu posiłku i na co dzień;
• brak apetytu;
• nudności i wymioty;
• wzdęcia;
• nieuzasadnione zmiany masy ciała;
• bóle brzucha, w szczególności bóle w okolicy żołądka.

Zwłaszcza jeśli objawy te utrzymują się dłuższy czas lub mają tendencję do nawracania, a przy tym nie reagują na zachowawcze, domowe metody leczenia. Diagnostykę w kierunku Helicobacter warto wykonać zawsze, gdy robimy gastroskopię (przy okazji) oraz gdy zaleci to lekarz.

Wskazania do leczenia Helicobacter pylori

Podstawowe wskazania do jak najszybszego rozpoczęcia leczenia w przypadku osób dorosłych to przede wszystkim:

• choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy;
• chłoniak żołądka typu MALT;
• zanikowe zapalenie żołądka;
• stan po resekcji żołądka z powodu raka;
• krewni 1. stopnia chorych na raka żołądka;
• dyspepsja niediagnozowana lub czynnościowa;
• długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej;
• planowane dłuższe leczenie NLPZ;
• samoistna plamica małopłytkowa;
• niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza;
• niedobór witaminy B12.

Wskazaniem jest też chęć leczenia wyrażona przez pacjenta, nawet jeśli nie doświadcza on powyższych stanów patologicznych. Pewnym jest jednak, że jeśli mamy objawowe zakażenie Helicobacter pylori, leczenie zawsze powinno nastąpić stosunkowo szybko.

Helicobacter pylori - czy tą bakterią można się zarazić?

Wiele osób zastanawia się, jak właściwie wygląda zaraźliwość Helicobacter pylori. Jak się można zarazić od innej osoby i czy to w ogóle jest możliwe? Otóż należy wiedzieć, że Helicobacter pylori jest bakterią, którą rzeczywiście można się zarazić. Zazwyczaj dochodzi do tego drogą pokarmową, np. poprzez spożywanie jedzenia ze wspólnych naczyń, picie z tej samej butelki. Jednak możliwe jest również przenoszenie bakterii drogą oralno-fekalną oraz przez kontakt bezpośredni, np. pocałunki, choć ta ostatnia droga jest kontrowersyjna.