Jak przygotować się do cesarskiego cięcia?

Spis treści:

Czym jest cesarskie cięcie i kiedy jest wskazane?

Zgodnie z definicją cięcie cesarskie jest zabiegiem chirurgicznym wykonywanym w znieczuleniu częściowym, polegającym na stopniowym przecięciu skóry i głębiej położonych powłok brzusznych, aby wydobyć rodzące się dziecko na świat z pominięciem jego przesuwania się przez drogi rodne. Najczęściej znajduje zastosowanie wówczas, gdy poród naturalny jest niemożliwy bądź stanowi zagrożenie dla kobiety czy dziecka.

Podstawowe medyczne wskazania do przeprowadzenia cesarskiego cięcia u kobiet, które w pierwszej kolejności podejmują się prób porodu siłami natury, są następujące:

• rozwarcie szyjki macicy wynoszące co najmniej 6 cm, gdy nie obserwuje się dalszego rozwierania przez co najmniej 4 godziny;
• brak zstępowania lub rotacji główki płodu przez co najmniej 2 godziny lub w przypadku stosowania znieczulenia zewnątrzoponowego przez co najmniej 3 godziny w drugiej fazie porodu siłami natury;
• nieudana indukcja porodu, gdy pomimo stymulacji czynności skurczowej przez okres dłuższy niż 18 godzin nie udało się uzyskać aktywnej fazy porodu;
• zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu;
• przedłużający się poród siłami natury, zwłaszcza przy dużej masie płodu;
• podejrzenie pęknięcia macicy, oddzielenie łożyska lub wypadnięcie pępowiny.

U niektórych kobiet jeszcze przed nadejściem dnia porodu wiadomo, że potrzebne będzie cięcie cesarskie. Wówczas wskazania są następujące:

• pośladkowe ułożenie płodu;
• część przypadków ciąż bliźniaczych, szczególnie gdy jeden maluszek układa się pośladkowo;
• latentne wady płodu zdiagnozowane w trakcie diagnostyki prenatalnej;
• wielokrotne cięcia cesarskie w wywiadzie;
• wady anatomiczne macicy lub miednicy u kobiet;
• tokofobia – bardzo silny, paraliżujący lęk przed porodem siłami natury;
• nieustabilizowane, niewyrównane i/lub zaawansowane choroby przewlekłe u kobiet ciężarnych, w tym nadciśnienie płucne, padaczka lekooporna, ciężka astma czy jaskra.

Takich wskazań jest więcej, dlatego każda kobieta powinna szczegółowo omówić stan swojego zdrowia z lekarzem prowadzącym ciążę oraz z lekarzem specjalistą, zajmującym się leczeniem ewentualnych chorób przewlekłych u niej zdiagnozowanych. Istotne jest też monitorowanie przebiegu ciąży, aby na wczesnym etapie zidentyfikować ewentualne nieprawidłowości i tym samym dobrać do nich optymalny, najbezpieczniejszy sposób porodu.

Planowane a nagłe cesarskie cięcie – różnice i przygotowania

Planowane cięcie cesarskie to taka operacja ginekologiczno-położnicza, która zostaje zaplanowana odpowiednio wcześniej i dokładnie omówiona z kobietą ciężarną. Wskazania do niej są więc znane już na wcześniejszych etapach. Przygotowanie do niego obejmuje następujące kroki:

• zakwalifikowanie się do planowanego cięcia cesarskiego;
• ustalenie z lekarzem prowadzącym odpowiedniego terminu;
• wykonanie badań przedoperacyjnych zaleconych przez lekarza, w tym np. morfologia, grupa krwi, EKG;
• omówienie rodzaju znieczulenia;
• otrzymanie i zastosowanie się do zaleceń dietetycznych i higienicznych.

Nierzadko kobieta ciężarna ma kilka miesięcy lub wiele tygodni, aby świadomie przygotować się do cięcia cesarskiego w trybie zaplanowanym. Takiej możliwości nie mają ciężarne przy nagłym cięciu cesarskim. Jest ono wykonywane wówczas, gdy kobieta podejmuje się prób porodu naturalnego, jednak z różnych względów nie jest w stanie kontynuować go. Tutaj nie ma czasu na planowanie, decyzja zapada w ciągu kilku minut lub szybciej. Personel medyczny działa błyskawicznie, by zapewnić bezpieczeństwo matce i dziecku.

Jak przygotować ciało i umysł do operacji? Porady przed zabiegiem

Przygotowanie do cesarskiego cięcia powinno zacząć się już w głowie – liczy się nie tylko fizyczność kobiety. Jeśli jest taka możliwość (przy cięciu cesarskim planowanym), warto poczytać edukacyjne książki z zakresu przebiegu cięcia cesarskiego, wskazań względnych i bezwzględnych do niego, postępowania po jego przebyciu. Warto wiedzieć, jak wpłynie na zdrowie matki i dziecka oraz jak przeciwdziałać jego konsekwencjom. Warto również umówić wizyty u doświadczonego fizjoterapeuty uroginekologicznego, który zarówno przygotuje kobietę do porodu poprzez cięcie cesarskie, jak i obejmie nad nią opiekę już później.

Jeśli kobieta boi się porodu, powinna skonsultować się dodatkowo z psychoterapeutą. Takie sesje pozwalają wyciszyć obawy i lęki, znaleźć sposoby relaksacyjne, które umożliwią komfortowe przejście przez ten okres. Warto dowiedzieć się, jak wygląda zabieg krok po kroku. Im więcej kobieta ciężarna wie, tym mniej miejsca na lęk.

Kolejnymi istotnymi parametrami pozwalającymi przygotować się do operacji cięcia cesarskiego są:

• odpowiednio wczesne przygotowanie wyprawki niemowlęcej i torby szpitalnej, aby nie martwić się takimi kwestiami tuż przed porodem, gdy z reguły samopoczucie jest nieco gorsze;
• rozmowa z partnerem, rodziną i innymi bliskimi osobami, uzyskanie wsparcia (również w zakresie ewentualnej pomocy w opiece nad dzieckiem);
• nauka technik relaksacyjnych takich jak medytacja czy techniki głębokiego oddychania;
• uczęszczanie do położnej prowadzącej szkołę rodzenia – uzyskane tu rady nadają się zarówno w przypadku porodu naturalnego, jak i tego poprzez cięcie cesarskie;
• uczęszczanie na wizyty do fizjoterapeuty uroginekologicznego, który nauczy, jak pielęgnować i mobilizować bliznę, jak oddychać w trakcie pierwszych faz porodu, jak wpływać na obkurczanie się macicy, jak radzić sobie z bólami;
• przygotowanie planu porodu, także w zakresie kangurowania dziecka;
• zdrowa, zbilansowana dieta, suplementacja, aktywność fizyczna, które przygotują ciało do porodu.

W każdym trymestrze ciąży liczy się zdrowy tryb życia oraz unikanie nałogów i używek. To ważne w przypadku każdej ciąży, bez względu na to, jak będzie zakończona.

Co warto wiedzieć o przebiegu cesarskiego cięcia?

Cięcie cesarskie w skrócie można przedstawić w 3 etapach:

1. znieczulenie kobiety;
2. zabieg właściwy, na końcu którego dziecko przychodzi na świat;
3. zaopatrzenie kobiety, w tym zszycie powłok brzusznych.

W pierwszym etapie zazwyczaj stosuje się znieczulenie przewodowe (podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe), dzięki któremu kobieta ciężarna pozostaje przytomna, ale nie odczuwa bólu od pasa w dół. W nagłych przypadkach może być konieczne znieczulenie ogólne. Na początku odbywa się też ogolenie podbrzusza, założenie wenflonu, cewnika do pęcherza i monitorowanie parametrów życiowych.

W drugim etapie lekarz wykonuje poziome nacięcie skóry (około 10 cm, tuż nad spojeniem łonowym), po czym przecina kolejne warstwy tkanek, aż do macicy. Po otwarciu macicy dziecko jest delikatnie wyjmowane – kobieta może poczuć ucisk lub delikatne szarpnięcie, ale nigdy ból. W późniejszym etapie przecina się pępowinę, a dziecko trafia do neonatologa.

Ostatni etap polega na zszyciu macicy i wszystkich powłok brzusznych. Jeśli wszystko jest w porządku, może nastąpić kontakt „skóra do skóry” z mamą, czyli tzw. kangurowanie. Po założeniu opatrunku kobieta trafia na oddział szpitalny, gdzie przez kolejne godziny jest monitorowana.

Jakie formalności i badania trzeba wykonać przed cesarką?

Formalności przed cięciem cesarskim są następujące:

• skierowanie na cięcie cesarskie od lekarza prowadzącego ciążę;
• rejestracja w wybranym szpitalu;
• skompletowanie dokumentów: dowód osobisty, karta ciąży, oryginał potwierdzonej grupy krwi i wyniki wykonanych badań, dane do kontaktu z osobami najbliższymi.

Badania, które należy wykonać przed cesarką, są zazwyczaj następujące:

• morfologia krwi obwodowej;
• poziom elektrolitów;
• wymaz z pochwy i odbytu w kierunku GBS;
• badania krzepliwości krwi;
• badania wirusologiczne;
• USG;
• KTG.

O wszystkich pozostałych badaniach zawsze poinformuje lekarz prowadzący. Kobiety chorujące przewlekle nierzadko muszą wykonać bowiem inne, dodatkowe badania.

Co zabrać do szpitala na cesarskie cięcie?

Poza wszystkimi dokumentami wymienionymi wyżej każda kobieta powinna przygotować sobie torbę szpitalną, w której powinny znajdować się najważniejsze akcesoria i przedmioty w pierwszych dniach połogu:

• kapcie, szlafrok, piżama (najlepiej rozpinana, która umożliwi komfortowe karmienie piersią);
• biustonosze do karmienia piersią;
• klapki pod prysznic;
• ręcznik;
• wkładki laktacyjne i podpaski poporodowe;
• osobiste przybory toaletowe: pasta do zębów, szczoteczka do zębów, grzebień, żel pod prysznic, mydło, szampon;
• telefon i ładowarka z długim kablem;
• body i ubranka dziecięce;
• pieluchy;
• chusteczki nawilżane;
• kocyk dziecięcy;
• kosmetyki dla noworodka (po konsultacji ze szpitalem);
• mała torba na brudne rzeczy;
• notatnik i długopis, aby komfortowo zapisywać rady i zalecenia lekarza;
• ulubiona książka, aby miło spędzać długie godziny w szpitalu, podczas których maluszek śpi.

Dobrym pomysłem jest też skonsultowanie się ze szpitalem i ustalenie, które rzeczy są potrzebne i które z pewnością powinna zawierać szpitalna torba.

Rekonwalescencja po cesarskim cięciu – czego się spodziewać?

Ból i dyskomfort w okolicy rany są normalnym odczuciem – jeśli będą silne, należy poprosić personel medyczny o środki przeciwbólowe. W pierwszych dniach poruszanie się może być trudne, jednak bardzo ważna jest pionizacja pod okiem fizjoterapeuty już we wczesnym etapie połogu, ponieważ działa przeciwzakrzepowo.

Krwawienie z dróg rodnych może trwać nawet kilka tygodni, podobnie jak ma to miejsce po porodach siłami natury. Pojawi się też osłabienie i zmęczenie, jako że cesarka jest skomplikowanym i trudnym dla organizmu zabiegiem. Jeśli u kobiety pojawią się trudności z karmieniem piersią, w szpitalu może skonsultować się ze specjalistami od porad laktacyjnych.

Dość częstym, choć pomijanym problemem po porodach jest depresja poporodowa. Dotyczy nawet do 20% kobiet po porodzie, dlatego zawsze warto potrafić wychwycić jej objawy i tym samym udać się szybko do psychiatry lub psychoterapeuty. Przez kilka tygodni po cesarce należy unikać dźwigania (nawet dziecka, jeśli to możliwe), intensywnych ćwiczeń i prowadzenia auta. Połóg trwa około 6 tygodni. W tym czasie kobieta powinna móc liczyć na maksymalne wsparcie najbliższych.