Kalendarz badań w ciąży — jakie badania należy wykonać?

Każda kobieta ciężarna powinna szczególnie zadbać o swoje zdrowie i bieżące monitorowanie ciąży, ponieważ nie odpowiada wyłącznie za siebie, lecz również za nienarodzone jeszcze dziecko. Kontrolne badania w ciąży pozwalają monitorować jego rozwój i umożliwiają wczesne wykrycie ewentualnych patologii. Oto kalendarz badań w ciąży.

Dlaczego wykonywanie badań w ciąży jest tak istotne?

Każda przyszła mama chce, aby jej dziecko rozwijało się prawidłowo oraz urodziło się w pełni zdrowia i sił. Badania kontrolne w wyznaczonych terminach pozwalają monitorować ten rozwój w zależności od aktualnego tygodnia ciąży, dzięki czemu ewentualne patologie mogą zostać natychmiast wykryte. Co to daje? W wielu przypadkach możliwe jest podjęcie leczenia jeszcze na etapie ciąży lub daje rodzicom szansę na przygotowanie się na narodziny dziecka z problemami. Z kolei jeśli lekarz stwierdzi, że pępowina owija się wokół szyi maluszka, podejmie decyzję o cięciu cesarskim, co pozwoli mu bezpieczniej przyjść na świat. Innymi słowy — badania dają szansę właściwej interwencji i są dla rodziców gwarancją spokoju przez cały okres ciąży.

Jakie badania powinno się wykonywać w ciąży? Kalendarz badań

Kalendarz badań w ciąży jest współcześnie mocno rozbudowany, a personel medyczny przykłada szczególną wagę do tego, aby wykonywać je na maksymalnym poziomie profesjonalizmu. Kobiety ciężarne mogą liczyć na bezpłatne prowadzenie ciąży, kompleksową opiekę aż do momentu porodu, a także w połogu i później, jeśli tego potrzebują. Jak wygląda kalendarz badań w ciąży? Lista poszczególnych badań zależy od tygodnia i miesiąca ciąży, co zostało zaprezentowane poniżej.

Badania do 10. tygodnia ciąży

Pierwszym badaniem jest potwierdzenie ciąży poprzez oznaczenie beta-hCG oraz ogólne badanie ginekologiczne przebiegające wraz z pierwszym USG. W dalszej kolejności (ale jeszcze przed ukończeniem 10.tygodnia ciąży) obowiązkowo należy wykonać badanie piersi, przegląd jamy ustnej, badanie moczu oraz badania laboratoryjne krwi, w skład których wchodzą: przeciwciała odpornościowe, grupa krwi, morfologia ogólna, glukoza na czczo, doustny test obciążenia glukozą, WR, przeciwciała: anty-HIV, anty-HCV, toksoplazmoza, różyczka, TSH. Mierzy się również masę ciała, aby monitorować jej przyrost w kolejnych miesiącach. Ciśnienie tętnicze w ciąży powinno się sprawdzać systematycznie przez cały okres jej trwania. 

Badania między 11. a 14. tygodniem ciąży

Między 11. a 14. tygodniem ciąży należy sprawdzić ogólny stan zdrowia kobiety wraz z pomiarem ciśnienia i masy ciała. To również czas na USG PAPPa — bardzo skuteczne badanie przesiewowe w kierunku wad chromosomalnych. Ponownie wykonuje się analizę moczu. Choć nie jest to obowiązkowe, wszystkie kobiety ciężarne powyżej 35. roku życia powinny zbadać po 10. tygodniu ciąży DNA płodowe w swojej krwi (NIPT). 

Badania między 15. a 20. tygodniem ciąży

W tym okresie kobieta powinna stawić się na kontrolę do lekarza. Ocenia on wówczas jej ogólny stan zdrowia — pomiar masy ciała i ciśnienia tętniczego, morfologię, kolejne badanie moczu. Pyta o samopoczucie i analizuje ewentualne ryzyko depresji, która tak naprawdę jest częstym problemem okresu ciąży i wymaga profesjonalnej pomocy. To również czas, aby zapytać o zastanawiające kwestie dotyczące ciąży.

Między 18. a 22. tygodniem ciąży wykonuje się też jedno z najważniejszych badań okresu ciąży — USG połówkowe. Umożliwia ocenę budowy zewnętrznej i wewnętrznej płodu, wykrywając nie tylko wady anatomiczne, ale i subtelne markery wad chromosomalnych czy nawet niektóre zespoły genetyczne.

Badania między 21. a 26. tygodniem ciąży

Między 21. a 26. tygodniem ciąży wykonuje się ponownie badania ogólne z miesięcy poprzednich (ciśnienie, masa ciała, badanie moczu, morfologia), ale dodatkowo także sprawdza się przeciwciała anty-D u kobiet Rh(-) oraz czynność serca płodu. Uzupełnieniem jest badanie przeciwciała toksoplazmozy oraz ocena poziomu glukozy po obciążeniu doustnym.

Badania między 27. a 32. tygodniem ciąży

W tym okresie kobieta powinna mieć wykonane USG III trymestru oraz badanie immunoglobuliny anty-D, jeśli istnieją ku temu medyczne wskazania. Sprawdza się także morfologię, mocz, czynność serca płodu, ciśnienie i masę ciała. Tak naprawdę badanie moczu w przypadku kobiet ciężarnych rekomendowane jest co miesiąc. 

Badania między 33. a 37. tygodniem ciąży

Poza rutynowymi już badaniami ogólnymi między 33. a 37. tygodniem ciąży sprawdzić należy antygen HBs, przeciwciała anty-HIV i anty-HCV, WR. Jednocześnie wykonuje się badanie GBS, oceniające mikroflorę bakteryjną pochwy i odbytu (posiew w kierunku paciorkowców B-hemolizujących). Zwieńczeniem pakietu badań tego okresu jest analiza ruchów płodu i słuchanie akcji jego serca. 

Badania w ciąży: 38.-39. tydzień

Ostatni pakiet badań kobiet ciężarnych sprawdza gotowość płodu do przyjścia na świat, jego ułożenie w macicy, stan zdrowia kobiety. Rutynowo bada się więc ciśnienie tętnicze, ruchy płodu, masę ciała. Lekarz wykona ostatnie USG oraz prawdopodobnie po raz pierwszy wykona KTG. 

Dlaczego w ciąży należy często badać mocz?

Zakażenia układu moczowego najczęściej spowodowane są bakteriami Gram-ujemnymi z rodziny Enterobacteriaceae, zwłaszcza takimi jak Escherichia coli. Ciąża jest znacznym czynnikiem ryzyka pojawienia się takich infekcji, co jest wyjątkowo groźne dla rozwijającego się dziecka. Tym bardziej że często przebiegają one bezobjawowo. Konsekwencją może być niska masa urodzeniowa noworodka czy przedwczesny poród. Wykonując comiesięczne badania moczu, można szybko wykryć nieprawidłowości i wdrożyć bezpieczną dla dziecka terapię.

Jak często należy wykonywać USG w ciąży?

U wszystkich ciężarnych do 40. tygodnia ciąży należy wykonać 3 obowiązkowe badania USG. Przypadają one na każdy trymestr ciąży i są całkowicie bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka.