Lipidogram - charakterystyka badania i kiedy warto je wykonać?

Badania laboratoryjne - lipidogram

Lipidogram, nazywany również profilem lipidowym, to badanie laboratoryjne, które sprawdza stężenie cholesterolu całkowitego, jego frakcji wysokiej i niskiej gęstości oraz trójglicerydów. Sprawdź, co oznaczają te wskaźniki, jak przygotować się do badania, jakie są normy i jak interpretować wyniki.

Badania laboratoryjne są niezwykle ważne z punktu widzenia profilaktyki i wczesnego wykrywania wielu chorób. Wykonywanie podstawowych badań diagnostycznych z krwi zaleca się wszystkim pacjentom przynajmniej raz w roku. Poza morfologią, warto regularnie wykonywać lipidogram sprawdzający poziom lipidów w osoczu krwi.

Czy wiesz, że w Salve możesz wykonać badania laboratoryjne codziennie, także w niedziele. Dysponujemy 5 punktami pobrań na terenie całej Łodzi, a na pobranie krwi nie musisz się wcześniej umawiać. Po prostu przyjdź do wybranego punktu w godzinach jego otwarcia.

Co to jest lipidogram?

Lipidogram – profil lipidowy – należy do grupy badań wykonywanych na podstawie próbki krwi. Odzwierciedla stan gospodarki tłuszczowej organizmu, w tym przebieg metabolizmu lipoprotein i cholesterolu. Badanie to obejmuje następujące wskaźniki:

• cholesterol całkowity (TC),
• cholesterol HDL,
• cholesterol LDL,
• trójglicerydy.

Dzięki analizie powyższych parametrów lipidogram pozwala ocenić niebezpieczeństwo wynikające np. z wysokiego stężenia cholesterolu i podjąć decyzję o wdrożeniu rozwiązań, mających na celu ochronę naczyń krwionośnych przed jego szkodliwym wpływem.

Lipidogram – opis parametrów

W badaniu profilu lipidowego oznacza się 4 parametry, które pokazują przebieg metabolizmu cholesterolu i lipoprotein:

• Cholesterol LDL (LDL-C, frakcja lipoprotein niskiej gęstości): ta frakcja cholesterolu potocznie nazywana jest „złym cholesterolem”. Wynika to z faktu, że wysokie wartości cholesterolu LDL odkładają się w ścianach naczyń krwionośnych w postaci blaszek miażdżycowych. W konsekwencji, z biegiem czasu, prowadzi to do zwężenia światła naczyń krwionośnych i rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.
• Cholesterol HDL (HDL-C, frakcja lipoprotein wysokiej gęstości): potocznie określny jako „dobry cholesterol”. Wynika to z faktu, że cholesterol HDL blokuje odkładanie cholesterolu w naczyniach krwionośnych i dzięki temu zapobiega odkładaniu się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Ten mechanizm wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia w organizmie.
• Cholesterol całkowity (CHOL lub TC): suma obydwu frakcji cholesterolu LDL i HDL.
• Trójglicerydy (TG lub TAG): trójglicerydy to organiczne związki chemiczne należące do tłuszczów prostych. Są główną rezerwą energii, która jest magazynowana w postaci tkanki tłuszczowej i zużywana na bieżące potrzeby organizmu. Choć są konieczne do prawidłowego funkcjonowania, to zbyt wysokie ich stężenie może prowadzić do chorób układu krążenia, a także do rozwoju ostrego zapalenia trzustki.

Lipidogram – jak przygotować się do badania?

Badanie lipogramu musi być wykonywane na czczo. Ostatni posiłek powinien być spożyty poprzedniego dnia, nie później niż o godz.18.00. Nie wolno pić alkoholu 72 godziny przed badaniem. Na pobranie krwi należy przyjść rano, do godz. 10.00. Aby wynik badania był wiarygodny i odzwierciedlał faktyczny stan zdrowia, nie powinno się dokonywać zmian w diecie na 3 tygodnie przed badaniem. W szczególności nie wolno stosować głodówek.

Ze względu na fakt, że poziom cholesterolu podlega okresowym wahaniom, zwykle lekarz przed podjęciem decyzji o leczeniu farmakologicznym, zleca wykonanie dwóch oznaczeń lipogramu. Wykonuje się je wówczas o tej samej porze dnia.

Lipidogram – normy

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca osobom zdrowym utrzymywanie następujących wartości wskaźników badanych w ramach profilu lipidowego:

• cholesterol całkowity (TC): poniżej 190 mg/dl;
• cholesterol LDL: poniżej 115 mg/dl;
• cholesterol HDL: powyżej 40 mg/dl u mężczyzn i powyżej 45 mg/dl u kobiet;
• trójglicerydy (TG): poniżej 150 mg/dl.

Dla osób z podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym stężenie cholesterolu LDL powinno być jak najniższe, nawet poniżej 50 mg/dl dla osób z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowy.

Lipidogram – interpretacja wyników

Oceny wyników profilu lipidowego powinien dokonywać lekarz, który poza sprawdzeniem wartości poszczególnych wyników, przeprowadza także analizę wzajemnego stosunku poszczególnych parametrów względem siebie oraz innych czynników, takich jak np. wiek, czy płeć. Poniżej przedstawiamy listę potencjalnych przyczyn odchyleń od opisanych norm:

• Cholesterol całkowity. Jego podwyższony poziom może świadczyć o hipercholesterolemii, niedrożności dróg żółciowych, cholestazie, cukrzycy, chorobach trzustki, nadużywaniu alkoholu, diecie z wysokim udziałem tłuszczu. Obniżony poziom cholesterolu całkowitego może być związany z biegunkami tłuszczowymi w zespole złego wchłaniania, chorobami mieloproliferacyjnymi, nadczynnością tarczycy, niedożywieniem, zażywaniem niektórych leków.
• Cholesterol LDL. Jego stężenie wzrasta w hipercholesterolemii; hiperlipoproteinemii, diecie bogatej w tłuszcze nasycone, niedoczynności tarczycy, cukrzycy, przewlekłej niewydolności nerek, anoreksji i porfirii. Obniżenie poziomu cholesterolu LDL może być związane z pewnymi chorobami generycznymi, nadczynnością tarczycy, przewlekłą niedokrwistością, chorobami wątroby i układu żółciowego.
• Cholesterol HDL. Tę frakcje cholesterolu należy utrzymywać w wysokich granicach, bo dzięki temu zmniejszamy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Obniżenie poziomu cholesterolu HDL występuje w otyłości, przy wysokim poziomie trójglicerydów, przyjmowaniu niektórych leków.
• Trójglicerydy. Podwyższony poziom trójglicerydów może wiązać się m.in. z dziedzicznymi i nabytymi dyslipidemiami, chorobami metabolicznymi (cukrzyca, dna moczanowa), nadwagą i otyłością, chorobami wątroby, nerek i tarczycy. Obniżenie poziomu trójglicerydów może świadczyć o nadczynności tarczycy, niedożywieniu, złym wchłanianiu i pewnych chorobach genetycznych.

Jak poprawić lipidogram?

Styl życia, który prowadzimy na istotny wpływ na wyniki uzyskane podczas badania lipidogramu. Ważnym elementem zdrowego stylu życia, poprawiającego profil lipidowy jest dieta eliminująca produkty bogate w kwasy tłuszczowe typu trans i ograniczająca pokarmy bogate w nasycone kwasy tłuszczowe (np. czerwone mięso, wyroby cukiernicze, pełnotłusty nabiał). Kolejnymi ważnymi elementami zdrowego stylu życia są regularna aktywność fizyczna oraz niepalenie papierosów i unikanie biernego narażenia na dym tytoniowy.