Program szczepień przeciwko pneumokokom dla osób w wieku 55-64 lat

Pneumokoki to inaczej dwoinki zapalenia płuc. Te niebezpieczne bakterie mogą zagrażać zwłaszcza małym dzieciom i osobom starszym, dlatego w określonych grupach wiekowych podkreśla się znaczenie szczepień ochronnych. Ostatnimi czasy osoby w wieku 55-64 lat skorzystać mogą z programu szczepień profilaktycznych przeciwko pneumokokom. Co warto o nim wiedzieć?

Czym są pneumokoki?

Pneumokoki (łac. Streptococcus pneumoniae) to wyjątkowo niebezpieczne bakterie, które mogą wywoływać u człowieka szereg różnych patologii zdrowotnych w zależności od tego, którą część organizmu atakują oraz który serotyp bakterii jest odpowiedzialny za zakażenie. Do dnia dzisiejszego zidentyfikowano blisko 100 różnych serotypów o odmiennym stopniu chorobotwórczości.

Do zakażenia pneumokokami dochodzi przeważnie drogą kropelkową i podczas bezpośredniego kontaktu z zakażonym lub chorym (ewentualnie ze zdrowym nosicielem bakterii). W przypadku nosicieli bakterie kolonizują w największym stopniu nos i gardło, mogąc rozprzestrzeniać się w momencie kichania czy kaszlu. To częste i naturalne reakcje organizmu, dlatego jesteśmy stale narażeni na zakażenia, zwłaszcza w miejscach publicznych.

Pneumokoki mogą doprowadzać nawet do wystąpienia bakteryjnego zapalenia płuc o ciężkim przebiegu, czego ryzyko zwiększa spadek odporności. U osób po 55. roku życia odporność ta jest z reguły niższa, dlatego infekcje bakteryjne są większym zagrożeniem dla zdrowia. Warto się przed nimi chronić. Ponadto pneumokoki stanowią najczęstszą przyczynę pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego, takich jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok oraz zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli. U predysponowanych osób mogą rozwijać zapalenie spojówek, zapalenie otrzewnej oraz zapalenie stawów.

Program szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom

Według danych GUS w 2021 roku w Polsce w populacji osób w wieku 55-64 lat i więcej choroby układu oddechowego stanowiły szóstą pod względem częstości występowania przyczynę zgonów zarówno w Polsce, jak i w całym województwie łódzkim. Powstał więc program szczepień ochronnych, skierowany do mieszkańców województwa łódzkiego w wieku 55-64 lata z przewlekłą chorobą płuc.

U pacjentów zakwalifikowanych do programu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone badanie lekarskie celem wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do wykonania szczepienia. Następnie pacjent zostanie zaszczepiony jedną dawką 13-walentnej szczepionki skoniugowanej przeciw pneumokokom PCV-13 lub jedną dawką 20-walentnej szczepionki skoniugowanej PCV20. Uczestnicy programu będą mogli zapisywać się do niego osobiście, telefonicznie, a także w formie elektronicznej.

Kto nie może skorzystać z programu szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom?

Kryteriami wykluczenia z programu szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom są przede wszystkim:

• wiek poniżej 55. roku życia lub powyżej 64. roku życia;
• wcześniejsze zaszczepienie się przeciwko pneumokokom;
• indywidualne przeciwwskazania do szczepień ochronnych;
• brak przewlekłej choroby płuc;
• zamieszkanie w innym miejscu niż na terenie województwa łódzkiego;
• brak zgody na szczepienie.

Należy pamiętać, że z programu można zrezygnować w dowolnym momencie jego trwania bez żadnych konsekwencji.

Dlaczego warto szczepić się przeciwko pneumokokom?

Szczepienia przeciwko pneumokokom zapobiegają powikłaniom, zwłaszcza w przebiegu pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Należą do nich przede wszystkim: utrata słuchu, problemy z pamięcią i zaburzenia koncentracji. W przypadku osób z grup ryzyka inwazyjna choroba pneumokokowa może nawet zakończyć się śmiercią. Udowodniono, że szczepienia stanowią skuteczne zabezpieczenie w walce z narastającą opornością pneumokoków na leczenie antybiotykami.

Szczepionki przeciw pneumokokom są bezpieczne i skuteczne w zapobieganiu omawianym zakażeniom. Należą do szczepionek nieżywych - nie mogą wywołać zakażenia, jednak efektywnie przed nim chronią, wywołując oczekiwaną odporność organizmu. Szczepienie się jest więc rekomendowane przez lekarzy, zwłaszcza w przypadku dzieci i osób w przedziale wiekowym 55-64 lata.

Program szczepień przeciwko pneumokokom - finansowanie i koszty całkowite

Program szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom jest w całości finansowany ze środków Samorządu Województwa Łódzkiego. Wysokość środków finansowych planowanych w budżecie województwa łódzkiego na jego realizację w 2024 roku wynosi 550.000 zł. Docelowy koszt przewidziany na realizację tego programu będzie wynosił w latach 2024-2026 1.650.000 zł.

Szczepienia seniorów powyżej 65. roku życia

Od 1 stycznia 2022 roku na liście leków refundowanych znalazła się 13-walentna szczepionka przeciw pneumokokom – preparat Prevenar 13. Refundacja jest dedykowana seniorom w wieku powyżej 65 lat znajdujących się w grupach zwiększonego ryzyka ciężkiego zakażenia pneumokokami. Są nimi między innymi:

• przewlekła choroba serca, wątroby, płuc;
• cukrzyca;
• implanty ślimakowe;
• wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego;
• wrodzona lub nabyta asplenia;
• niedokrwistość sierpowata i inne hemoglobinopatie;
• przewlekła niewydolność nerek;
• wrodzone lub nabyte niedobory odporności;
• uogólniona choroba nowotworowa;
• zakażenie wirusem HIV;
• choroba Hodgkina;
• niektóre nowotwory, zwłaszcza białaczka i szpiczak mnogi.

Pacjenci z tych grup powyżej 65. roku życia mogą korzystać z darmowych szczepień przeciwko pneumokokom bez konieczności przystępowania do jakichkolwiek programów. Przy braku kwalifikacji do grup ryzyka szczepienia są odpłatne.