Światowy Dzień Walki z Depresją - Jak wspierać osobę z depresją?

Spis treści:

Dzień Walki z Depresją - 23 lutego

23 lutego Polacy obchodzić będą ogólnokrajowy Dzień Walki z Depresją. Został on ustanowiony przez Ministerstwo Zdrowia w 2001 roku - już wtedy zaczęto interesować się rosnącą częstością depresji i stwierdzono, że warto promować podstawową wiedzę na jej temat. Głównym celem tego dnia jest rozpowszechnianie informacji dotyczących:

• przyczyn depresji - skąd się bierze, jakie czynniki ryzyka mogą ją zaostrzać lub wywoływać, w jaki sposób styl życia wpływa na chorobę;
• objawów depresji - jak ją rozpoznać u siebie oraz u najbliższych na podstawie obrazu klinicznego, których objawów z pewnością nie należy bagatelizować, które są sygnałem do wizyty u specjalisty w trybie pilnym;
• leczenia depresji - do kogo zwrócić się po pomoc przy zaobserwowaniu u siebie lub kogoś innego objawów tej choroby, jakie są dostępne metody leczenia depresji, jak długo trwa terapia i jak dokładnie ona wygląda.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na depresję cierpi współcześnie ponad 350 milionów osób, co w 2020 roku stało się drugim (po chorobach układu krążenia) największym problemem zdrowotnym na świecie. Mimo że istnieją skuteczne metody leczenia depresji, korzysta z nich niestety mniej niż 50% chorych. Szacuje się również, że depresja może być przyczyną aż 800 000 samobójstw rocznie. Sprawia to, że jest realnym problemem z tendencją do wzrostu częstości zachorowań. Tym bardziej warto rozpowszechniać Dzień Walki z Depresją.

Czym jest depresja i skąd się bierze?

Depresja to powszechne zaburzenie zdrowia psychicznego, zaliczane do zaburzeń nastroju. Manifestuje się uporczywym smutkiem i/lub niemożnością odczuwania przyjemności. Wpływa negatywnie także na sen i apetyt, zwiększa codzienną męczliwość i osłabia koncentrację. Dokładne przyczyny depresji nie są znane. Uważa się, że na jej wystąpienie wpływają czynniki genetyczne i emocjonalne, przeżyte traumy, a nawet osobowość.

Jak zdiagnozować depresję?

Depresję diagnozuje się na podstawie objawów, jednak nie jest to wcale proste, ponieważ chorzy mogą skutecznie maskować swoje samopoczucie, aż do momentu, gdy znajdą się sami w domu. Wśród ludzi mogą przez długi czas zachowywać się prawidłowo, uśmiechać się, a nawet żartować. Dlatego, gdy w skrajnych przypadkach dojdzie do samobójstwa lub próby samobójczej, najbliższe osoby chorego zazwyczaj są w szoku i twierdzą, że chory nie dawał żadnych sygnałów, które mogłyby wskazywać na pogorszenie jego samopoczucia. Klasycznymi objawami depresji są:

• obniżenie nastroju - smutek, przygnębienie, żal, które mogą pojawiać się bez konkretnej przyczyny lub w odpowiedzi na wcześniejsze wybory życiowe lub indywidualne problemy;
• niska samoocena, utrata pewności siebie;
• ciągłe poczucie winy i twierdzenie, że jest się problemem dla otoczenia;
• anhedonia - utrata zdolności do przeżywania przyjemności i satysfakcji. Czynności, które dawniej przynosiły radość, teraz nie cieszą;
• brak sił, motywacji do działania, uczucie przewlekłego zmęczenia i senności - chory wolałby zostać w łóżku, a każda czynność, nawet podstawowa, wymaga od niego wysiłku;
• zaburzenia koncentracji i uwagi;
• objawy lęku, koszmary nocne lub bezsenność.

W przebiegu depresji pojawić się mogą objawy somatyczne, takie jak:

• utrata apetytu;
• zaburzenia snu;
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet;
• utrata libido;
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe;
• bóle głowy, bóle brzucha i innego rodzaju dolegliwości bólowe;
• nadmierna potliwość ciała;
• drżenia mięśni.

I wiele innych. Najgroźniejszym przejawem depresji jest próba samobójcza oraz samobójstwo. Chorzy decydują się na ten krok w momencie, w którym stwierdzają, że nic dobrego w życiu ich już nie czeka i nie są w stanie sprostać swoim zadaniom. Takie zachowanie stanowi próbę ucieczki od cierpienia.

Depresja - pierwsza pomoc dla najbliższych

Leczenie depresji powinno być wdrożone jak najszybciej, jeszcze zanim dojdzie do powikłań i rozwoju zaawansowanych objawów. Obejmuje najczęściej połączenie psychoterapii oraz farmakoterapii, przy czym kluczowe znaczenie ma wsparcie najbliższych, jeśli są oni dostępni w życiu pacjenta.

Wybór konkretnego leku w terapii depresji nie powinien się opierać wyłącznie na ogólnej zasadzie stosowania dowolnego leku o działaniu przeciwdepresyjnym. Należy kierować się profilem pacjenta, jego ogólnym stanem zdrowia, wiekiem, zaawansowaniem depresji, obecnością innych chorób. Przykładowo u pacjentów, u których dominuje drażliwość, złość, zachowania agresywne szczególnie użyteczne może być zastosowanie leków z grupy
selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Z kolei w grupach pacjentów, u których dominują skargi na anhedonię oraz brak energii mogą być przydatne takie leki, jak trazodon, agomelatyna czy bupropion.

Zdecydowanie podstawą leczenia depresji jest jednak psychoterapia. Powinna mieć charakter systematyczny i być dopasowana nurtem do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jest ona ukierunkowana na działania przyczynowe. Pozwala pacjentowi zrozumieć istotę problemu, znaleźć jego przyczyny. Tym samym możliwe jest przywrócenie życiu harmonii. Leczenie depresji trwa jednak wiele miesięcy, a nawet lat.

Jeśli zaobserwujemy u siebie lub kogoś bliskiego objawy depresji, najlepiej rozpocząć od szczerej rozmowy będącej wsparciem. Następnie warto rozważyć wizytę u psychoterapeuty, a jeśli nie jest to możliwe z różnych względów, można zadzwonić na ogólnopolską linię telefoniczną stworzoną dla pacjentów z depresją. Wsparcie dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym można uzyskać bezpłatnie pod numerem 116 123 i online na stronie platforma 116sos.pl. Często to pierwszy i najważniejszy krok w walce o powrót do zdrowia.