10 wskazówek dla tych, którzy opiekują się najstarszymi w rodzinie

Jak opiekować się osobami starszymi?

Kiedyś to oni opiekowali się nami, dziś sami potrzebują pomocy przy wielu, czasem nawet najprostszych czynnościach. Nasi dziadkowie, rodzice, bliskie ciocie i wujkowie… Z osobistych bohaterów dzieciństwa i tytanów pracy zmienili się w seniorów. Jak się nimi opiekować, żeby zapewnić im bezpieczeństwo i komfort, a jednocześnie nie „zawalić” swojego życia i nie doświadczyć syndromu wypalenia opiekuna?

1. Nie jesteś sam – porozmawiaj z rodziną

Trudno dokładnie określić, w jakim wieku dziadkowie czy rodzice wymagają opieki. Wiele zależy od kondycji i stanu zdrowia seniora. Kiedy widzisz, że pojawiają się problemy z codziennymi czynnościami, a dolegliwości chorobowe uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie – pora zorganizować spotkanie z najbliższymi, aby wspólnie ustalić „plan działania”. To, że senior zamieszka właśnie z Tobą nie oznacza, że nie możesz skorzystać z pomocy innych. To nie wstyd – to twoje prawo.

2. Zdrowie jest najważniejsze

Chorób wieku podeszłego jest wiele: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, demencja, depresja, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, zaburzenia słuchu i wzroku (jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej), choroby układu pokarmowego, zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza… Warto pamiętać, że każda z nich może, ale nie musi wystąpić, a współczesna medycyna skutecznie pomaga im zapobiegać lub łagodzić ich dolegliwości. Dlatego fundamentalną kwestią jest stałe monitorowanie stanu zdrowia i reagowanie na niepokojące dolegliwości podopiecznego. Warto uważnie słuchać, co na temat swojego samopoczucia mówi sam senior, a kluczowym elementem jest kontakt z lekarzem prowadzącym. Regularne wizyty u lekarza rodzinnego, wykonywanie badań diagnostycznych,  pilnowanie seniora, aby przyjmował leki oraz postępował zgodnie z zaleceniami swojego lekarza ma ogromne znaczenie.

Dowiedz się więcej: Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Najważniejsze informacje

3. Dom przyjazny seniorowi

Trzeba pamiętać, że osoby starsze są szczególnie narażone na urazy w wyniku upadku, do których najczęściej dochodzi w domu. U osób w przedziale wiekowym 85-89 lat stanowią one aż 80%. Co można zrobić, aby zniwelować ryzyko upadku? Oto najważniejsze wskazówki:

• usuń małe dywaniki/maty podłogowe, które mają tendencję do zwijania się lub przesuwania po podłodze,
• uzupełnij ogólne oświetlenie punktowym – osoba w wieku 65 lat potrzebuje nawet cztery razy więcej światła niż 20-latek,
• zapewnij seniorowi łatwy dostęp do niezbędnych przedmiotów, w tym telefonu, w którym wystarczy nacisnąć jeden przycisk, aby nawiązać połączenie z Twoim numerem,
• zabezpiecz kable i przewody, aby nie leżały luźno na podłodze,
• jeśli możesz – usuń progi i wybierz dla seniora pokój, który nie będzie wymagać od niego częstego chodzenia po schodach,
• zadbaj, aby podopieczny chodził w kapciach i butach z antypoślizgową podeszwą,
• w łazience powinien być prysznic ze stołeczkiem, a jeśli nie możesz usunąć wanny – wyposaż ją w poręcze i uchwyty, które zapewnią dodatkowe oparcie i w razie zachwiania pozwolą złapać równowagę.

4. Stały rytm dnia

Dokładne zaplanowanie codziennych czynności nie tylko zapewnia seniorowi poczucie spokoju i bezpieczeństwa, ale jednocześnie ułatwia funkcjonowanie jego opiekunowi. Regularność w rytmie dobowym usprawnia kontrolę nad ilością snu, przestrzeganiem pór posiłków i przyjmowaniem leków przez seniora.

5. Dieta dla seniora

Dieta osoby starszej powinna być przede wszystkim lekkostrawna i pełnowartościowa, czyli musi dostarczać wszystkich składników odżywczych oraz uwzględniać wskazówki, których udzielił lekarz prowadzący lub dietetyk. To ważne, ponieważ dolegliwości czy choroby seniorów, jak i przyjmowane leki narzucają przestrzeganie odpowiedniego stylu żywienia.

• Zadbaj, aby posiłki były przygotowywane ze świeżych i naturalnych produktów.
• Im mniej przetworzonej żywności i ostrych przypraw, tym lepiej.
• Ważna jest regularność posiłków – najlepiej, aby senior zjadał 4-5 małych porcji o stałych porach, z zachowaniem 2,5-3 godzin przerwy między każdym z nich.
• W miarę możliwości, uwzględniaj upodobania seniora i troszcz się o to, aby nie spożywał posiłków samotnie – okazane zainteresowanie pobudza apetyt i poprawia nastrój.

6. Troska o higienę

Zachowanie odpowiedniego poziomu higieny u osoby starszej może wydawać się kłopotliwe, a pomoc w codziennej pielęgnacji nieraz rodzi dyskomfort, zarówno u seniora, jak i opiekuna. Jeśli tak jest, pomyśl o skorzystaniu z pomocy pielęgniarki lub profesjonalnej opiekunki, która wprowadzi Cię w zasady dbania o higienę seniora. Warto pamiętać, że na rynku jest sporo produktów, które są przeznaczone do utrzymania prawidłowego stanu higieny seniora: od nawilżanych chusteczek po wkładki urologiczne. Ponadto, Twoja pomoc w codziennej pielęgnacji może być połączona z prostym masażem, który będzie sprzyjał pobudzeniu krążenia.

7. Szacunek dla prywatności

Im bardziej senior jest zależny od pomocy w codziennych czynnościach, tym bardziej potrzebuje on prywatności tam, gdzie może zostać sam ze sobą. Jeśli to możliwe, zorganizuj dla niego osobny pokój, gdzie znajdą miejsce ulubione zdjęcia, pamiątki i przedmioty, do których jest przywiązany emocjonalnie. Jeśli senior zmienił miejsce zamieszkania, postaraj się, aby w jego nowym pokoju pojawiła się choć część wyposażenia i mebli z poprzedniego.

8. „Nie” dla izolacji

Spacery, spotkania z rodziną, wyjścia do sklepu, kina, teatru lub innych miejsc publicznych – to te aspekty aktywności, z których osoby starsze niekiedy rezygnują same, a niekiedy ze względu na stan zdrowia. Zastanów się, co możesz zrobić, aby Twój podopieczny starał się być aktywny i nie zamknął się w czterech ścianach. Kontakty interpersonalne i przebywanie na świeżym powietrzu korzystnie wpływają na kondycję zdrowotną i psychikę. Każdy, również osoba starsza, potrzebuje zainteresowania innych osób, także dlatego, aby czuć się wartościowym i potrzebnym. Spróbuj dbać o to regularnie.

9. Pomoc, ale nie wyręczanie

Opieka nad seniorem wiąże się między innymi z pomocą w wykonywaniu codziennych czynności, jednak warto pamiętać, że jest różnica między pomocą a wyręczaniem. Jeśli starsza osoba jest w stanie wykonać samodzielnie daną czynność – powinna to robić tak długo, jak to tylko możliwe. To najprostszy sposób na zachowanie sprawności ruchowej i umysłowej. Możliwość działania daje osobie w podeszłym wieku poczucie, że nie jest „do niczego”, a to poprawia nastrój i obniża ryzyko wystąpienia depresji.

Przychodnie Salve – zarejestruj się online!

10. Pamiętaj o sobie

Intensywna opieka sprawia, że możesz poczuć zmęczenie lub wypalenie. Zadbaj zarówno o potrzeby swojego podopiecznego, jak i swoje. Będzie wymagać od Ciebie dobrej organizacji czasu. Pamiętaj, że dbanie o siebie nie jest egoizmem, ale zdrowym rozsądkiem. Zatroszcz się o właściwy poziom snu, jedz regularnie i znajdź kogoś, kto przynajmniej co kilka dni zastąpi Cię w pełnionych obowiązkach opiekuna.