Krótkie dni wywołują depresję?

Tak, zmiany długości dnia i nocy oraz intensywności światła słonecznego mogą skutkować pojawieniem się zaburzeń nastroju, a mówiąc konkretnie szczególnego podtypu zaburzenia afektywnego depresyjnego tzw. depresji sezonowej (ang. seasonal affective disorder – SAD). Według niektórych źródeł zaliczanej do zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, ze względu na swój cykliczny, nawracający przebieg.

SAD najczęściej pojawia się na przełomie jesieni i zimy oraz zimy i wiosny. Co ciekawe, często u wielu chorych w okresie wiosennym pojawią się stany hipomaniakalne. Depresja sezonowa dotyczy głównie osób młodych, zdecydowanie częściej kobiet niż mężczyzn (nawet do 90% przypadków).

Patomechanizm choroby nie jest do końca poznany, upatruje się go przede wszystkim w nieprawidłowym wydzielaniu melatoniny, ale również w zaburzonych mechanizmach serotoninergicznych, noradrenergicznych oraz dopaminergicznych.

Porady dr n. med. Katarzyna Antczak-Domagała

Układ melatoninergiczny wydaje się tutaj mieć najistotniejsze znaczenie, ponieważ odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie rytmów biologicznych, a konkretnie snu i czuwania. Przy ograniczonej ekspozycji na światło słoneczne, i przez to jego dobowy niedobór, w okresie jesienno-zimowym dochodzi do dysregulacji tego układu. W konsekwencji doprowadza to do pojawienia się objawów depresji sezonowej.

Jej symptomy niewiele różnią się od tych występujących u osób z rozpoznaną depresją endogenną, takich jak obniżenie nastroju, zmniejszenie napędu, apatia, zwiększona męczliwość, anhedonia. Jednak w przebiegu depresji sezonowej charakterystyczne są również hipersomnia, czyli nadmierna senność, przyrost masy ciała będący konsekwencją zwiększonego apetytu, szczególnie na produkty węglowodanowe. Stan taki utrzymuje się zazwyczaj przez 3-4 miesiące, a objawy osiągają zazwyczaj nasilenie epizodu depresji łagodnego lub umiarkowanego.

Rokowanie przy rozpoznaniu SAD jest niepewne ze względu na nawrotowy, sezonowy charakter zaburzenia. Leczeniem z wyboru depresji sezonowej jest fototerapia, która jest również wykorzystywana w profilaktyce SAD. Są to naświetlania odbywające się sesjami, gdzie każda trwa po 20-30 minut. Czas trwania fototerapii to minimum 2 tygodnie, jednak optymalny okres naświetlań powinien być utrzymany do wiosny. Przy braku skuteczności fototerapii, w leczeniu depresji sezonowej stosuje się farmakoterapię lekami przeciwdepresyjnymi.

Warto pamiętać, że pojawiające się w okresie jesieni i zimy tzw. melancholia, utrata sił witalnych, utrata zainteresowań, ograniczenie, wycofanie się z kontaktów społecznych, zaburzenia rytmów dobowych, zmiana sposobu odżywiana się, czy przyrost masy ciała, mogą wskazywać na poważną chorobę jaką jest depresja. Jej objawy w sposób negatywny wpływają na jakość życia. Z tego względu warto rozważyć wizytę u psychologa lub psychiatry, by uzyskać pomoc i odzyskać dobre samopoczucie.

Powrót