Dermatoskopia - jak wygląda badanie znamion i pieprzyków?

Spis treści:

Dermatoskopia - czym jest i kiedy warto ją wykonać?

Dermatoskopia (znana także potocznie jako dermoskopia) jest nieinwazyjną, szybką oraz skuteczną metodą diagnostyczną. Na przestrzeni ostatnich lat zyskała status niezastąpionego elementu badania klinicznego, służącego ocenie zabarwionych i niezabarwionych nowotworów skóry. Metoda ta praktykowana jest współcześnie w każdym gabinecie dermatologicznym - zarówno prywatnym, jak i działającym w ramach NFZ.

Dzięki dermatoskopii można uzyskać powiększenie obrazu pozwalające na uwidocznienie koloru i struktury naskórka, granicy skórnonaskórkowej oraz warstwy brodawkowatej skóry właściwej. Udowodniono, że w znaczącym stopniu przyczynia się do zwiększenia klinicznego rozpoznania melanocytowych, niemelanocytowych, łagodnych i złośliwych zmian skórnych.

Podstawowe wskazania do tego badania obejmują wystąpienie wszelkich zmian skórnych bez względu na ich lokalizację na ciele. Mowa o pieprzykach, brodawkach, znamionach różnego rodzaju. Szczególnymi wskazaniami do dermatoskopii są:

• nagła zmiana zabarwienia zmian skórnych;
• nieregularnych kształtów zmiany skórne;
• włoski, meszek, zniekształcenia na powierzchni zmian skórnych;
• nagłe krwawienie ze zmian skórnych lub sączenie się z nich jakichkolwiek płynów czy ropy;
• świąd, zaczerwienienie, obrzęk w okolicy zmian skórnych;
• zmiany skórne o średnicy powyżej 6 mm;
• szybko rosnące i/lub bolesne zmiany skórne.

Tak naprawdę dermatoskopię rekomenduje się każdej osobie raz w roku. Często ignorowane przez nas pieprzyki mogą okazać się wyjątkowo niebezpieczne, zagrażające życiu. Warto więc je kontrolować. Tym bardziej jeśli znajdują się w miejscach na ciele narażonych na otarcia lub eksponowanych codziennie na promieniowanie słoneczne.

Jak przebiega badanie dermatoskopowe znamion i pieprzyków?

Dermatoskopia może być prowadzona metodą klasyczną lub z użyciem dermatoskopów polaryzacyjnych. W pierwszym przypadku powierzchnię badanej zmiany skórnej pokrywa się olejem mineralnym, olejkiem immersyjnym, żelem do USG, alkoholem lub wodą. Płyny eliminują niechciane odbicia światła i sprawiają, że warstwa rogowa naskórka staje się przeźroczysta. Umożliwia to uwidocznienie kolorów i struktur znajdujących się pod powierzchnią naskórka. Z kolei przy wykorzystaniu ręcznych dermatoskopów (tzw. dermatoskopia polaryzacyjna, w której lekarz posiłkuje się światłem spolaryzowanym) uwidacznia się głębokie warstwy skóry bez konieczności zwilżania jej powierzchni.

W zależności od liczby pieprzyków i znamion do sprawdzenia dermatoskopia może trwać 15-60 minut. Samo badanie polega na odsłonięciu skóry, po czym lekarz za pomocą niewielkiego narzędzia zaopatrzonego w źródło światła i mechanizm powiększający ogląda znamiona oraz pieprzyki, zatrzymując się nieco dłużej na tych, które wzbudzają jego niepokój.

Dermatoskopia jest nieinwazyjna, nie obejmuje przerwania ciągłości powłok skórnych. Nie wywołuje również bólu czy dyskomfortu u pacjenta.

Dlaczego dermatoskopia jest ważna w diagnostyce skóry?

Podczas dermatoskopii wszelkie znamiona, pieprzyki i zmiany skórne oglądane są w znacznym powiększeniu i w dobrym oświetleniu. Tak szczegółowa analiza nie byłaby możliwa podczas oglądania ich gołym okiem, bez zastosowania specjalistycznych narzędzi diagnostycznych. Wzrasta więc czułość i swoistość całej diagnostyki.

Z kolei kontrolowanie stanu znamion skórnych jest ważne z jednego powodu - mogą one być zmianami nowotworowymi, przy czym czerniak skóry zaliczany jest do grona najgroźniejszych nowotworów złośliwych. Ignorowany może wiązać się z powstaniem niebezpiecznych przerzutów, a nawet ze śmiercią pacjenta. Dlatego tak istotna jest systematyczna kontrola znamion. Tym bardziej że mogą one przekształcić się w zmianę rakową w dowolnym momencie życia - nie muszą być nią od samego początku. Wczesne rozpoznanie choroby zwiększa rokowania pacjenta (szansę na przeżycie).

Jak przygotować się do badania dermatoskopowego?

Dermatoskopia nie wymaga specjalnych przygotowań. Jeśli była wykonywana wcześniej, a w jej trakcie lekarz zalecił obserwację niektórych zmian skórnych, na kolejnym badaniu warto dodatkowo je wskazać, aby lekarz mógł poświęcić im więcej czasu. Dodatkowo jeśli znamiona lokalizują się w obrębie twarzy, nie należy nakładać na nie w dniu badania żadnych kosmetyków.

Co może wykryć dermatoskopia? Objawy, na które zwraca uwagę lekarz

Dermatoskopia bywa wykorzystywana w diagnostyce różnicującej zmiany naczyniowe, ziarniniakowe bądź inne mogące wstępnie nasuwać podejrzenie czerniaka. Dermatolog zwraca szczególną uwagę m.in. na:

• wielkość znamion;
• kształt znamion;
• powierzchnię znamion;
• zabarwienie znamion.

Podejrzenie patologii nasuwają zwłaszcza pieprzyki i znamiona duże, o nieregularnym kształcie i nierównej, chropowatej powierzchni, a także o różnorodnym zabarwieniu. Często nie widać tego gołym okiem, lecz dopiero przy wykorzystaniu dermatoskopu. Dodatkowo lekarz dzięki omawianemu badaniu może sprawdzić zmiany naczyniowe. W dermatoskopii opisano występowanie kilku morfologicznych odmian naczyń. Obejmują one naczynia typu kropek, linijne: kłębuszkowate, zagięte, typu pętli, rozgałęzione, serpentynowate, helikalne i inne. Niektóre z wyżej wymienionych wiążą się z konkretnymi guzami skóry (np. naczynia linijne rozgałęzione występują w ogniskach raka podstawnokomórkowego). To dodatkowo ułatwia rozpoznanie.

Znamiona i pieprzyki - kiedy należy je skontrolować?

Jeśli już wiemy, jak wygląda dermatoskopia i dlaczego jest tak ważna, warto też pamiętać, kiedy ją wykonywać. Rekomenduje się kontrolę znamion skórnych i pieprzyków raz w roku, co jest zresztą refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Aby skorzystać z badania w ramach NFZ, należy otrzymać skierowanie do dermatologa od lekarza rodzinnego i dopiero wtedy zapisać się do dermatologa, jednak również na fundusz. Szybszym rozwiązaniem jest wykonanie badania prywatnie. Jest ono zalecane raz w roku bez względu na stan pieprzyków - często te najmniej podejrzane dla człowieka mogą okazać się tymi najbardziej groźnymi z perspektywy medycznej.

Wszelkie znamiona należy szczególnie skontrolować, gdy nagle zmienia się ich wygląd (wielkość, kształt, kolor, struktura). Także gdy na ciele pojawią się nagle nowe pieprzyki, warto skonsultować je z lekarzem. Zwłaszcza gdy w rodzinie były już przypadki raka skóry lub gdy spędzamy sporo czasu na zewnątrz, np. w pracy.

Podsumowanie

Dermatoskopia to niezwykle ważne badanie, które warto wykonywać systematycznie. Tym bardziej że nie wiąże się z powikłaniami, nie boli, nie ma do niego żadnych przeciwwskazań zdrowotnych. W dzisiejszych czasach problemy skórne są bardzo częste, co dodatkowo powinno skłaniać do kontroli.