Jak przygotować się do gastroskopii? Wskazówki

Spis treści:

Co to jest gastroskopia i jak się do niej przygotować?

Gastroskopia to badanie endoskopowe dotyczące górnego odcinka układu pokarmowego, zatem obejmuje gardło, przełyk, żołądek oraz wstępny fragment dwunastnicy. Samo badanie zazwyczaj wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, aby poprawić komfort pacjenta i zmniejszyć nieco odruch wymiotny, który może się pojawić. Procedura jest dość prosta. Gdy znieczulenie zacznie działać, lekarz umieszcza w jamie ustnej pacjenta endoskop - długą, giętką rurkę zakończoną kamerą i źródłem światła, po czym przesuwa go stopniowo do dalszych odcinków dróg pokarmowych, uwidaczniając ich obszar. Jest on widoczny na ekranie przed lekarzem. Może on od razu analizować wyniki i wykonywać zdjęcia zmian, które interesują go najbardziej. Co istotne, może także pobierać wycinki tkanek do badań histopatologicznych.

Zatem jak przygotować się do badania? Gastroskopia zaliczana jest do grona procedur diagnostyczno-terapeutycznych, które wymagają odpowiedniego postępowania przed rozpoczęciem. Wszelkie wskazówki i procedury zawsze są dokładnie omawiane przez lekarza kierującego (najczęściej jest to lekarz gastroenterolog), a niekiedy przez pielęgniarkę, która będzie asystować przy badaniu. Poszczególne etapy przygotowania mogą różnić się nieco w zależności od stanu zdrowia i chorób współtowarzyszących, jak również od przyjmowanych przez pacjenta leków, dlatego wyróżnia się pewne zmienności. Większość działań związanych z przygotowaniem się do gastroskopii jest jednak stała dla każdego.

Jakie kroki podjąć przed gastroskopią?

Jak przygotować się do gastroskopii żołądka, aby była ona bezpieczna, możliwie maksymalnie komfortowa i skuteczna w swojej analizie? W dniu badania pacjent musi pozostać na czczo, ponieważ pojawiający się odruch wymiotny w innym razie mógłby spowodować cofnięcie się treści pokarmowej do jamy ustnej i uniemożliwić przeprowadzenie badania. Ponadto treść pokarmowa znajdująca się w żołądku znacznie ogranicza możliwość obserwacji patologicznych zmian na powierzchni błon śluzowych - po prostu je zasłania.

Wszelkie leki przyjmowane na stałe (np. w związku z chorobami serca, cukrzycą, hiperlipidemią i innymi) pacjent może zażyć normalnie, jednak powinien dokonać tego wczesnym rankiem, popijając je niewielką ilością wody. Chodzi tutaj o to, aby lek zdążyły się rozpuścić i wchłonąć, zanim lekarz wejdzie endoskopem do wnętrza żołądka.

Aby badanie było komfortowe, pacjent dzień wcześniej może zwrócić uwagę na stosowaną dietę. Jeśli będzie ona lekkostrawna, z całą pewnością brak uczucia ciężkości w brzuchu, zaparć czy wzdęć poprawi jego samopoczucie, co ma istotny wpływ na komfort procedury. Należy też unikać picia alkoholu i palenia papierosów w dniu poprzedzającym gastroskopię.

Na koniec warto wspomnieć, że wszystkie ruchome elementy z okolic jamy ustnej i całej głowy powinny zostać zdjęte. Chodzi o to, aby usunąć ryzyko ich uszkodzenia przez manewry endoskopem bądź aby nie doszło do odłamania ich elementu i przedostania się go do dróg pokarmowych. Elementami wymagającymi zdjęcia są: ruchome aparaty ortodontyczne i protezy, okulary, kolczyki z warg i języka.

Przygotowanie do gastroskopii - najważniejsze wskazówki

Jak należy przygotować się do gastroskopii, opisując wszystkie najistotniejsze rady w skrócie? Każdy pacjent powinien pamiętać o tym, aby:

• pozostać na czczo przez co najmniej 8 godzin przed badaniem;
• co najmniej 4 godziny przed badaniem unikać picia wody, żucia gumy, palenia papierosów (choć palenia najlepiej zaprzestać już w dniu poprzednim);
• przyjąć wszystkie stałe leki zgodnie z normalnym trybem, a jeśli pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości, aby skonsultować je z lekarzem;
• wyjąć z jamy ustnej wszelkie ruchome elementy oraz zdjąć ruchome ozdoby / zaopatrzenie korekcyjne z głowy;
• zabrać ze sobą posiadaną dokumentację medyczną, która może okazać się przydatna lekarzowi wykonującemu gastroskopię.

Podczas badania może pojawić się konieczność podania antybiotyku, o czym pacjent powinien zostać poinformowany. Dodatkowo należy zgłosić lekarzowi: ciążę, karmienie piersią, wszelkie przyjmowane leki, alergie (zwłaszcza na leki znieczulające). Wyjątkową chorobą, przy której wykonuje się gastroskopię, jest cukrzyca. Pacjenci nierzadko muszą zjeść śniadanie, ponieważ w innym razie mogłoby to zaburzyć ich glikemię i wywołać niebezpieczne objawy. Wówczas przygotowanie do gastroskopii omawiane jest indywidualnie z lekarzem prowadzącym.

Czy gastroskopia boli?

Gastroskopia nie jest wprawdzie zaliczana do badań bardzo bolesnych, jednak w związku z drażnieniem mocno unerwionej śluzówki gardła i pojawianiem się odruchu wymiotnego może wywoływać silny dyskomfort. Właśnie dlatego rutynowo przeprowadza się ją w znieczuleniu miejscowym. Gardło spryskiwane jest zazwyczaj roztworem lidokainy, która zaczyna działać już po kilku minutach.

U pacjentów bardziej wrażliwych istnieje też możliwość przeprowadzenia gastroskopii w krótkim znieczuleniu ogólnym. Lekarz kierujący na badanie musi najpierw stwierdzić czy u pacjenta nie występują przeciwwskazania do takiej formy znieczulania. Przygotowanie do badania jest takie same - najistotniejsze jest pozostanie na czczo. Po podaniu dożylnie środka usypiającego pacjent zasypia na kilkanaście minut i budzi się po zakończeniu badania.

Jak się przygotować do gastroskopii, by była jak najmniej stresująca?

Gastroskopia trwa około 10-30 minut i mimo prostego przebiegu oraz niskiego ryzyka powikłań wzbudza w pacjentach wiele negatywnych emocji. Co można więc zrobić, aby badanie było jak najmniej stresujące? Oczywiście podstawą jest opisane wcześniej odpowiednie przygotowanie, co zwiększa bezpieczeństwo podczas badania oraz wpływa na komfort zarówno lekarza, jak i pacjenta.

Dobrym pomysłem jest poproszenie bliskiej osoby, aby przywiozła pacjenta na badanie, a po jego zakończeniu odwiozła go do domu. Tym bardziej jeśli planowane jest znieczulenie ogólne, będące przeciwwskazaniem do kierowania pojazdami mechanicznymi. W przypadku znieczulenia miejscowego takich przeciwwskazań nie ma, jednak pacjent może czuć się na tyle źle, że będzie stanowić zagrożenie na drodze. Warto zaznaczyć, że złe samopoczucie wiąże się nie tyle z bólem, ile z samą formą badania.

Aby gastroskopia nie była stresująca, pacjent musi zostać poinformowany o najistotniejszych kwestiach. Badanie jest nieinwazyjne, a ryzyko powikłań raczej rzadkie. Może pojawić się pieczenie i dyskomfort w gardle 1-2 dni po badaniu, dlatego warto na te dni zaplanować posiłki lekkostrawne, bez ostrych i kwaśnych przypraw. Cała procedura trwa maksymalnie do 30 minut i odbywa się w znieczuleniu (forma do ustalenia z lekarzem). Po zakończeniu badania pacjent od razu otrzymuje wyniki (chyba że pobrana była biopsja, wówczas należy poczekać kilka dni na wyniki) i może wrócić do domu, do codziennych obowiązków.