Jakie badania krwi wykonać na wypadanie włosów?

Spis treści:

Najczęstsze przyczyny wypadania włosów – od czego zacząć diagnostykę?

Jeśli zauważamy u siebie nadmierne wypadanie włosów, jakie badania sprawdzą się najlepiej i jak ułożyć optymalną diagnostykę? Rozpoznanie przyczyn wypadania włosów rozpoczyna się od wywiadu zdrowotnego, który powinien obejmować następujące kwestie:

• czas trwania wypadania włosów – nagłe (kilka tygodni) oraz stopniowe (trwające miesiące lub nawet lata);
• miejsce wypadania włosów – cała skóra głowy, tylko zakola, przerzedzenia w okolicy ciemieniowej, rzęsy, brwi;
• czynniki stresowe w życiu pacjenta – choroby, operacje, silny stres emocjonalny;
• zmiany hormonalne – ciąża, menopauza, choroby tarczycy lub inne problemy endokrynologiczne;
• leki – np. antykoagulanty, retinoidy, leki przeciwnadciśnieniowe, chemioterapia;
• zdiagnozowane już choroby przewlekłe – cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, niedokrwistość.

Można więc rozpocząć od wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który potwierdzi lub wykluczy podłoże chorobowe nadmiernego wypadania włosów. Do grona chorób, w przebiegu których bardzo często obserwuje się znaczące wypadanie włosów, zaliczyć możemy między innymi:

• łysienie androgenowe - najczęstsza przyczyna u pacjentów dorosłych. Schorzenie postępuje stopniowo, typowo u mężczyzn na skroniach i czubku głowy, u kobiet w okolicy ciemieniowej;
• niedobory odżywcze - żelazo (niedokrwistość z niedoboru żelaza), cynk, selen, biotyna, ale także niedobór białka lub witaminy D;
• choroby tarczycy – zarówno nadczynność, jak i niedoczynność mogą powodować wypadanie włosów;
• choroby autoimmunologiczne, w tym łysienie plackowate, toczeń rumieniowaty układowy (wypadanie włosów z bliznami);
• łysienie bliznowaciejące – rzadsze, z trwałą utratą włosów (np. po stanach zapalnych skóry, liszaju płaskim).

Lekarz powinien także zlecić podstawowe badania krwi: morfologia krwi z rozmazem, ferrytyna i żelazo, TSH, FT4, FT3, pełny profil hormonalny u kobiet (testosteron, DHEAS, prolaktyna, estrogeny), witamina D, B12, kwas foliowy, rzadziej (w razie potrzeby i przy konkretnych wskazaniach) badania przesiewowe w kierunku chorób autoimmunologicznych.

Badania hormonalne a utrata włosów – jakie parametry sprawdzić?

Jeśli chcemy ocenić poziom poszczególnych hormonów, jakie badania krwi na wypadanie włosów sprawdzą się najlepiej? Jako że choroby tarczycy są jedną z częstszych, odwracalnych przyczyn wypadania włosów, warto sprawdzić poziom następujących hormonów: TSH, FT3, FT4, a jeśli chcemy rozszerzyć diagnostykę (i tym samym potwierdzić lub wykluczyć autoimmunologiczne choroby tarczycy takie jak na przykład choroba Hashimoto), dodatkowo można sprawdzić poziom przeciwciał anty-TPO i anty-Tg. 

W przypadku kobiet zmagających się z nadmiernym wypadaniem włosów dodatkowo sprawdzić warto: testosteron całkowity i wolny, DHEAS, androstendion, prolaktyna, LH i FSH, estradiol. U mężczyzn z kolei rozważa się: testosteron całkowity i wolny, DHT (dihydrotestosteron), LH, FSH, a także prolaktynę.

W zespole Cushinga lub przy przewlekłym stresie, wzrost kortyzolu może nasilać wypadanie włosów. Dlatego niekiedy bada się również poziom tego hormonu nadnerczy.

Niedobory witamin i minerałów – które są kluczowe dla kondycji włosów?

Niedobory witamin i minerałów mogą znacząco wpływać na wypadanie włosów, ich łamliwość i ogólną kondycję. Jakie badania zrobić, gdy wypadają włosy, a chcemy sprawdzić poziom witamin i minerałów, tym samym modyfikując dietę i dodając do niej suplementację? W pierwszej kolejności bada się poziom:

• żelaza - transportuje tlen do mieszków włosowych i jest kluczowy dla fazy wzrostu włosa (anagen);
• cynku - uczestniczy w podziale komórek, regeneracji włosów, reguluje czynność gruczołów łojowych w skórze głowy;
• biotyny - wpływa na metabolizm aminokwasów i keratyny, a także na syntezę kwasów tłuszczowych;
• witaminy D - stymuluje mieszki włosowe, reguluje cykl wzrostu włosa;
• witaminy z grupy B - a szczególnie B12 i kwas foliowy (niezbędne dla podziału komórek włosa) oraz B6 (wpływa na metabolizm aminokwasów potrzebnych do tworzenia się keratyny).

Jeśli badania wyjdą prawidłowo, a mimo tego włosy wypadają, można rozszerzyć diagnostykę o wapń, selen i magnez. 

Badania tarczycy a wypadanie włosów

Samo badanie hormonów tarczycy jest istotne, jednak niekiedy nie wystarczające. Zwłaszcza kobiety powinny dodatkowo zdecydować się na USG tego gruczołu, które pokaże ewentualne guzki czy ubytki w jego masie. Włosy przechodzą w fazę telogenową szybciej przy zaburzeniach hormonalnych, dlatego dokładna ocena tarczycy jest istotna. Tym bardziej, że jej choroby są jednymi z najczęstszych w współczesnej endokrynologii.

Kiedy skonsultować wyniki z dermatologiem lub trychologiem?

Wyniki warto skonsultować z dermatologiem lub trychologiem zawsze. Jeśli są nieprawidłowe - specjalista pokieruje dalszym leczeniem (farmakoterapią, skierowaniem do innego specjalisty, metodami zabiegowymi). Jeśli natomiast są prawidłowe - dobierze właściwe postępowanie zachowawcze i ustali optymalną pielęgnację. Jest ona ważna nawet wtedy, gdy wypadanie włosów ma podłoże chorobowe. 

Konsultacja w krótkim czasie wskazana jest w następujących przypadkach:

• stopniowe przerzedzanie włosów bez wyraźnej przyczyny;
• brak poprawy po wyrównaniu niedoborów pokarmowych;
• łysienie typu androgenowego – ocena możliwości leczenia farmakologicznego lub miejscowego;
• podejrzenie problemów hormonalnych: PCOS, zaburzenia tarczycy i innych.

Trycholog wykona dodatkowo badanie trychologiczne, które można wykonać ponownie po jakimś czasie i porównać efekty leczenia. 

Bibliografia

1. Olszewska M., Rudnicka L., Rakowska A., Kurzeja M., Postępy w diagnostyce łysienia,  Przegl Dermatol 2009, 96, 247–253.
2. Katoulis A., Ioannides D., Rigopoulos D., Choroby włosów - rozpoznanie i leczenie, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2022.