Kleszcze – jak się chronić i co zrobić po ukąszeniu?

Dlaczego kleszcze są niebezpieczne?

Kleszcze mogą być nosicielami niebezpiecznych drobnoustrojów, które przedostają się do organizmu człowieka podczas ukąszenia. Do najczęstszych i najbardziej niepokojących chorób przenoszonych przez kleszcze należą:

• Borelioza (choroba z Lyme) – bakteryjna infekcja, której pierwszym objawem często jest rumień wędrujący, pojawiający się w miejscu ukąszenia po kilku dniach. Nieleczona borelioza może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, stawowych i kardiologicznych.
  
  
• Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) – wirusowa choroba atakująca ośrodkowy układ nerwowy, przebiegająca w dwóch fazach: grypopodobnej i neurologicznej. Może powodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a w ciężkich przypadkach prowadzić do trwałych uszkodzeń zdrowia.
  
  

Warto podkreślić, że nie każdy kleszcz jest zakażony, ale ryzyko infekcji wzrasta z czasem, jaki pasożyt spędzi w skórze – dlatego kluczowe jest szybkie działanie.

Jak chronić się przed kleszczami?

Uniknięcie kontaktu z kleszczem nie zawsze jest możliwe, ale stosując kilka prostych zasad, można znacznie zmniejszyć ryzyko ukąszenia:

1. Odpowiedni ubiór:
   – Wybierając się do lasu, parku czy na łąkę, zakładaj długie spodnie, bluzki z długim rękawem i zakryte buty.
   – Jasne ubrania ułatwiają zauważenie kleszcza, zanim zdąży się przyczepić.
2. Środki odstraszające:
   – Stosuj repelenty zawierające substancje takie jak DEET, ikarydyna czy IR3535 – są skuteczne w odstraszaniu kleszczy.
   – Aplikuj preparaty zarówno na skórę, jak i na odzież zgodnie z instrukcją producenta.
3. Unikanie ryzykownych miejsc:
   – Staraj się nie siadać bezpośrednio na trawie i omijać gęste zarośla, wysoką trawę i pobocza leśnych ścieżek.
   – Poruszaj się środkiem wydeptanych dróg, a nie przy ich brzegach.
4. Kontrola po powrocie:
   – Po spacerze dokładnie obejrzyj całe ciało – szczególnie pachwiny, pachy, skórę głowy, za uszami i zgięcia kończyn.
   – Sprawdź także odzież i włosy, zwłaszcza u dzieci i zwierząt domowych.

Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?

Jeśli mimo środków ostrożności dojdzie do ukąszenia, ważne jest szybkie i prawidłowe usunięcie kleszcza. Oto, jak to zrobić:

1. Użyj pęsety lub specjalnego przyrządu do usuwania kleszczy. Chwyć kleszcza jak najbliżej skóry, nie ściskając jego odwłoka.
   
   
2. Wyciągaj zdecydowanym, ale delikatnym ruchem pionowo do góry. Unikaj obracania i szarpania – może to spowodować oderwanie głowy pasożyta.
   
   
3. Nie smaruj kleszcza alkoholem, masłem ani olejem przed usunięciem. Takie działania mogą zwiększyć ryzyko przeniesienia patogenów.
   
   
4. Po usunięciu zdezynfekuj miejsce ukąszenia np. wodą utlenioną, spirytusem lub środkiem antyseptycznym.
   
   
5. Zachowaj kleszcza w szczelnie zamkniętym pojemniku, jeśli planujesz przekazać go do badania.
   
   

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Nie każde ukąszenie kleszcza oznacza zakażenie, ale istnieją objawy, które powinny skłonić do pilnej konsultacji lekarskiej:

• Pojawienie się rumienia wędrującego – charakterystycznego, powiększającego się zaczerwienienia wokół miejsca wkłucia.
  
  
• Objawy grypopodobne w ciągu kilku dni lub tygodni po ukąszeniu: gorączka, bóle mięśni, zmęczenie.
  
  
• Bóle stawów, sztywność karku, bóle głowy, zaburzenia widzenia, drętwienie kończyn – mogą świadczyć o zaawansowanym stadium boreliozy lub innych chorób odkleszczowych.
  
  
• Ukąszenie przez kleszcza u dziecka, kobiety w ciąży lub osoby z obniżoną odpornością.
  
  

W przychodniach Salve w Łodzi możesz skorzystać z konsultacji lekarskiej oraz wykonać odpowiednie badania diagnostyczne w przypadku podejrzenia choroby odkleszczowej. Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większa szansa na uniknięcie powikłań.

Ukąszenie przez kleszcza to nie powód do paniki, ale zdecydowanie sytuacja, której nie należy bagatelizować. Znajomość podstawowych zasad ochrony i umiejętność szybkiej reakcji mogą skutecznie zmniejszyć ryzyko zakażenia groźnymi chorobami. Jeśli masz wątpliwości lub pojawią się niepokojące objawy – nie zwlekaj i skontaktuj się z lekarzem.