Mykoplazma – objawy, leczenie i diagnostyka. Co każdy pacjent powinien wiedzieć?

Czym jest mykoplazma?

Mykoplazmy to niewielkie bakterie pozbawione ściany komórkowej, przez co nie reagują na wiele popularnych antybiotyków. Najczęściej spotykane u pacjentów to:

• Mycoplasma pneumoniae – powoduje infekcje dróg oddechowych, w tym tzw. atypowe zapalenia płuc,
• Mycoplasma genitalium – przenoszona drogą płciową, związana z nawracającymi infekcjami intymnymi,
• Ureaplasma urealyticum / Ureaplasma parvum – często występują bezobjawowo, ale mogą prowadzić do stanów zapalnych układu moczowo-płciowego.

Lekarze podkreślają, że zakażenia mykoplazmą są coraz częściej diagnozowane zarówno w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, jak i ginekologicznych i urologicznych.

Jak dochodzi do zakażenia?

Drogi zakażenia zależą od odmiany bakterii:

• drogą kropelkową – w przypadku Mycoplasma pneumoniae,
• drogą płciową – w przypadku Mycoplasma genitalium i Ureaplasma spp.,
• podczas porodu, kiedy bakterie mogą przenieść się z matki na noworodka.

Zakażenia dróg oddechowych zwykle nasilają się jesienią i zimą, co wiąże się z większą liczbą infekcji i obniżoną odpornością wielu osób.

Objawy zakażenia mykoplazmą

Objawy ze strony układu oddechowego

Zakażenie Mycoplasma pneumoniae często przebiega łagodnie, ale uporczywie. Do najczęstszych objawów należą:

• suchy, męczący kaszel trwający ponad 7–10 dni,
• stany podgorączkowe lub gorączka,
• ból gardła,
• zmęczenie, bóle głowy i mięśni,
• uczucie duszności (rzadziej).

U części pacjentów rozwija się tzw. chodzące zapalenie płuc (walking pneumonia) — infekcja, która nie wyłącza z codziennej aktywności, ale mocno obciąża organizm.

Objawy ze strony układu moczowo-płciowego

Zakażenia Mycoplasma genitalium oraz Ureaplasma spp. często dają subtelne objawy lub przez długi czas pozostają bezobjawowe.

U kobiet mogą występować:

• pieczenie lub ból przy oddawaniu moczu,
• wodniste upławy,
• ból podbrzusza,
• plamienia,
• ból podczas stosunku.

U mężczyzn:

• ból i pieczenie w cewce moczowej,
• wydzielina z cewki,
• ból jąder lub najądrzy.

Nieleczone infekcje intymne mogą prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie narządów miednicy mniejszej, przewlekłe stany zapalne czy problemy z płodnością.

Diagnostyka — PCR jako złoty standard

Specjaliści z polskich towarzystw naukowych wskazują, że najbardziej miarodajnym badaniem w kierunku mykoplazmy jest test PCR, który wykrywa materiał genetyczny bakterii.

Do diagnostyki wykorzystuje się:

• wymaz z gardła lub nosa,
• próbkę moczu,
• wymaz ginekologiczny lub urologiczny.

Badania PCR pozwalają na szybkie i precyzyjne potwierdzenie zakażenia — także wtedy, gdy objawy są nietypowe lub bardzo łagodne.

Leczenie zakażeń mykoplazmą

Terapię dobiera lekarz na podstawie objawów, wyników badań oraz aktualnych rekomendacji. Najczęściej stosuje się:

• makrolidy,
• tetracykliny,
• fluorochinolony — w trudniejszych przypadkach.

W przypadku zakażeń przenoszonych drogą płciową obowiązuje zasada:

• leczenie powinno dotyczyć obojga partnerów,
• po leczeniu często wykonuje się kontrolny test PCR,
• nie wolno samodzielnie dobierać antybiotyku ani przerywać terapii.

Regularna kontrola i powtórne badania są szczególnie istotne u pacjentów, którzy mają nawracające infekcje lub planują ciążę.

Powikłania — dlaczego nie warto zwlekać z diagnostyką

Nieleczone zakażenie mykoplazmą może prowadzić do:

• przewlekłych infekcji dróg oddechowych,
• zapalenia płuc,
• stanów zapalnych w obrębie układu moczowo-płciowego,
• zapalenia narządów miednicy mniejszej,
• powikłań w ciąży (m.in. przedwczesnego porodu),
• zaburzeń płodności.

Właśnie dlatego lekarze zalecają diagnostykę, jeśli infekcje nawracają lub pojawiają się objawy, których nie można jednoznacznie wyjaśnić.

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Do lekarza warto zgłosić się, jeśli:

• kaszel trwa dłużej niż 10–14 dni,
• infekcje intymne wracają,
• pojawia się ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu,
• występują niestandardowe upławy,
• doszło do kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia,
• planujesz ciążę lub starania o dziecko.

Wczesne podjęcie leczenia skraca czas terapii i zmniejsza ryzyko powikłań.

Bibliografia — polskie źródła

1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB: informacje o zakażeniach Mycoplasma pneumoniae i chorobach zakaźnych w Polsce.
2. Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) – komunikaty dot. zakażeń bakteryjnych i profilaktyki.
3. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) – rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia infekcji układu moczowo-płciowego.