Szczepienia przeciwko HPV nie należą do grona profilaktyki obowiązkowej, jednak coraz częściej są rekomendowane przez lekarzy i specjalistów. Zaszczepić można się w każdym wieku, także w okresie dzieciństwa. Co istotne, skorzystać można z bezpłatnego programu szczepień. Co warto o nich wiedzieć? Oto najważniejsze informacje.
Spis treści:
Szczepienia przeciwko HPV dla dzieci - dlaczego warto je rozważyć?
Ostatnimi czasy dużą popularnością cieszy się powszechny program szczepień przeciw HPV, który realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030. Uzupełnia on bezpłatny program szczepień ochronnych kierowanych do dzieci i młodzieży o szczepienie chroniące przed chorobami wywołanymi przez wirusy HPV. HPV (łac. Human Papilloma Virus) to nazwa ludzkiego wirusa brodawczaka. Odpowiada on za zachorowania na raka szyjki macicy, ale i wiele innych chorób nowotworowych.
Rekomenduje się szczepienie dzieci i młodzieży z tego względu, że skuteczność szczepionki jest najwyższa w najmłodszych grupach wiekowych i stopniowo spada z każdym kolejnym rokiem rozpoczęcia profilaktyki. A ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy dotyczy każdej kobiety - warto więc zabezpieczyć się w optymalnym wieku. Tym bardziej że rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej diagnozowanych raków kobiet, złośliwym, potencjalnie zagrażającym zdrowiu i życiu.
Dlaczego zatem szczepienia przeciwko wirusowi HPV polecane są również chłopcom, u których ryzyko raka szyjki macicy nie występuje? Jak wspomniano wcześniej, HPV wywołuje nie tylko raka szyjki macicy, ale i inne typy nowotworów u obu płci. Są nimi m.in. raka odbytu, rak głowy, liczne stany przednowotworowe dotyczące całego organizmu.
Korzyści ze szczepienia przeciwko HPV - jak chronią zdrowie dzieci?
Od 1 września 2024 roku szczepienia w ramach powszechnego programu szczepień przeciw HPV dostępne są dla młodzieży po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia. Pacjent otrzymuje dwie dawki szczepionki, pomiędzy którymi powinien zostać zachowany odstęp 6-12 miesięcy w zależności od wskazań lekarza i możliwości czasowych rodziców. Jak działają szczepionki na HPV i w jaki sposób chronią zdrowie dzieci?
W szczepionce nie znajdują się całe cząstki wirusów, lecz tzw. cząstki wirusopodobne, a więc białka wyizolowane z otoczki wirusa. Nie znajdziemy w nich natomiast materiału genetycznego tego wirusa. Właśnie dlatego zarażenie nim podczas szczepienia nie jest możliwe. Organizm może jednak reagować na wprowadzone białka, produkując przeciwciała skierowane ku nim i wytwarzając komórki pamięci.
Jakim chorobom można zapobiegać dzięki szczepionce przeciwko HPV?
Szczepienia przeciwko HPV chronią przede wszystkim przed rakiem szyjki macicy i to z tego względu są powszechnie znane. Dzięki nim ryzyko zachorowania na ten niebezpieczny nowotwór w przypadku dziewcząt i kobiet spada do minimum, zaś szczepienie chłopców sprawia, że nie będą oni przenosić wirusa na swoje partnerki w przyszłości. Dodatkowo jednak szczepienia chronią przed innymi rodzajami nowotworów, w tym przed:
- rakiem prącia;
- rakiem odbytu;
- rakiem zatok przynosowych;
- rakiem sromu;
- rakiem jamy ustnej;
- rakiem pochwy;
- rakiem nosogardzieli;
- rakiem migdałków.
I kilkoma innymi. Szczepionka przeciwko HPV jest dobrze tolerowana i ogólnie bezpieczna. Zgodnie z wynikami badań i opiniami specjalistów zabezpiecza przed zakażeniem HPV i wieloma nowotworami na bardzo wysokim poziomie. Powszechnie stosuje się ją aż w 125 krajach, natomiast w Polsce jest dostępna w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), z czego z pewnością warto skorzystać, kompleksowo dbając o zdrowie swoich dzieci.
Szczepienie przeciwko HPV - kiedy najlepiej je wykonać u dzieci?
Szczepienia przeciwko wirusowi HPV dla dzieci są dostępne w każdej placówce POZ zajmującej się szczepieniami ochronnymi na terenie całej Polski. Kierowane są one do dziewcząt i chłopców w wieku od 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia, przy czym skorzystać można z jednego z dwóch dostępnych preparatów: Cervarix i Gardasil. Od 14. roku życia do ukończenia 18. roku życia korzystać można wyłącznie z preparatu Cervarix.
Aby móc zapisać dziecko na szczepienie ochronne wystarczy umówić wizytę w dogodnym terminie, co można dokonać na kilka sposobów. Są nimi: kontakt z przychodnią Podstawowej Opieki Zdrowotnej, umówienie wizyty drogą internetową, na IKP (Internetowym Koncie Pacjenta) lub skorzystanie z aplikacji mojeIKP. Co istotne, jeśli dziecko otrzymało już pierwszą dawkę szczepionki poza programem (prywatnie), druga z powodzeniem może zostać podana w ramach programu (bezpłatnie).
Jakie są długoterminowe korzyści ze szczepienia dzieci przeciwko HPV?
Jako że wirus HPV przenosi się drogą płciową, czyli podczas kontaktów seksualnych, efekty szczepień ochronnych zawsze będą widoczne dopiero po latach. Można wręcz stwierdzić, że jest to inwestycja długofalowa w zdrowie dzieci w momencie, gdy wejdą one w dorosłość. Największą korzyścią jest profilaktyka raka szyjki macicy i innych rodzajów nowotworów, które mogą być wywołane przez wirusa HPV. Dzięki temu w późniejszym wieku młodzi pacjenci nie muszą martwić się tą kwestią podczas wejścia w życie seksualne.
Chociaż szczepienia przeciwko HPV nie zabezpieczają w 100% przed nowotworami, są wysoce skuteczne zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Udowodniono, że w krajach, które wprowadziły szczepienia ochronne przeciw HPV, liczba zakażeń spadła nawet do 90%. Wykazano również, że szczepiąc się, kobieta zmniejsza o 70% ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy, co jest bardzo wysokim parametrem.
Podsumowanie
Współcześnie nie ma skutecznego leku przeciwwirusowego, który eliminuje wirusy HPV występujące w organizmie człowieka, a tym samym zapobiega chorobom przez nie wywoływanym. Konsekwencje zachorowań mogą być ogromne - od zniszczenia zdrowia, poprzez bezpłodność i choroby u rozwijającego się płodu, aż do zagrożenia życia. Istnieje jednak efektywny sposób na uniknięcie zakażenia, a jest nim właśnie szczepienie przeciw HPV. U każdego człowieka bez konkretnych przeciwwskazań zdrowotnych będzie ono trafionym rozwiązaniem.