Wapń i jego rola w organizmie człowieka

Strona główna
Aktualności
Wapń i jego rola w organizmie człowieka

19 czerwca 2022

Wapń - co to?

Wapń należy do najważniejszych składników mineralnych w organizmie człowieka. Ten pierwiastek chemiczny jest nie tylko podstawowym budulcem kości, ale odpowiada także za prawidłowy przebieg istotnych dla naszego zdrowia procesów. Czytając ten artykuł, dowiesz się wszystkiego na temat wapnia, jego niedoborów i sposobów na jego uzupełnienie.

Czy wiesz, że w ciele dorosłego człowieka jest około 1,0-1,5 kg wapnia? Zdecydowana większość tego makroelementu zgromadzona jest w szkielecie, ponieważ wapń jest głównym składnikiem budulcowym kości. Odpowiednia ilość wapnia nie tylko wspomaga utrzymanie zdrowych kości, ale także prawidłowe funkcjonowanie serca, stawów czy skóry.

Co to jest wapń i za co odpowiada?

Wapń jest pierwiastkiem chemicznym zaliczanym do grupy makroelementów, czyli tych pierwiastków, których zawartość w naszym organizmie jest duża. Do grupy tej należą także m.in.: magnez, potas, sód i fosfor. Makroelementy to składniki mineralne, bez których żaden organizm nie może rozwijać się i wykonywać podstawowych funkcji.

Jak już wspomnieliśmy, wapń jest podstawowym budulcem tkanki łącznej (szkieletu: kości i zębów). Jego prawidłowy poziom i w razie potrzeby odpowiednia suplementacja są zatem niezbędne przede wszystkim w fazie szybkiego wzrostu organizmu. Wapń wpływa także na kurczliwość mięśni, co z kolei przekłada się m.in. na miarową pracę serca. Pierwiastek ten jest także jednym z najważniejszych składników wspierających układ krwionośny – jego niedobór może wpłynąć na krzepliwość krwi czy skoki ciśnienia tętniczego.

Badanie poziomu wapnia w organizmie

Oznaczenie poziomu wapnia w organizmie należy do podstawowych badań laboratoryjnych. Stężenie tego makroelementu ustala się przez pobranie próbki krwi z żyły łokciowej i poddanie jej analizie. Tzw. wapń całkowity w krwi pokazuje, czy w organizmie mamy do czynienia z niedoborem, prawidłowym poziomem czy z nadmiarem wapnia.

Objawy niedoboru wapnia są bardzo szerokie – mogą to być m.in. skurcze i drętwienie mięśni, łamliwość kości i zębów, wysypki i reakcje alergiczne czy problemy ze snem i nadmierne zmęczenie. Spectrum objawów jest bardzo szerokie, dlatego tak istotne jest badanie laboratoryjne poziomu wapnia w organizmie.

Nadmiar wapnia może dawać bardzo ogólne symptomy, do których zalicza się bóle głowy, senność, nudności czy zaparcia.

Rola-wapnia-w-organiźmie-Salve-aktualności.webp [130.91 KB]

Wapń a alergie

Przekonanie jakoby suplementacja wapnia miała pozytywny wpływ na łagodzenie alergii nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych. Suplementacja wapnia u osób z alergią uzasadniona jest tylko w przypadku jego niedoborów potwierdzonych badaniami laboratoryjnymi. Warto także pamiętać, że wapnia nie należy zażywać wraz z lekami antyhistaminowymi, bo może ono osłabiać działanie tych leków.

Dlaczego prawidłowy poziom wapnia jest tak istotny?

Właściwy poziom wapnia w organizmie wynosi ok. 2,25-2,75 mmol/L (9-11 mg/d), a wapnia zjonizowanego ok. 1,0-1,3 mmol/L (4–5,2 mg/dl). Dwa różne sposoby prezentowania stężenia wynikają z faktu, że laboratoria stosują różne metody jego pomiaru.

Hipokalcemia, czyli zbyt niskie stężenie wapnia w organizmie (mniej niż 0,95 mmol/l) jest groźna przede wszystkim dla dzieci i młodzieży. Może skutkować m.in. krzywicą, deformacją kości czy próchnicą zębów. Z kolei u osób dorosłych prowadzi do osteoporozy czy osteomalacji.

Hiperkalcemia (gdy poziom przekracza 2,6 mmol/l) zwykle towarzyszy innym chorobom. To jeden z symptomów chorób układu hormonalnego (np. nadczynności i niedoczynności tarczycy), stanów zapalnych w organizmie, ale także zmian nowotworowych.

Wapń w diecie

Średnie dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi ok. 1000 mg i wzrasta wraz z wiekiem. U młodzieży czy kobiet w ciąży dobowa dawka wapnia jest wyższa i ustalana średnio na poziomie ok. 1300 mg.

Aby zapewnić prawidłowy poziom wapnia w organizmie, konieczna jest odpowiednia dieta i prawidłowe nawyki żywieniowe. Bogatym źródłem tego pierwiastka są mleko i przetwory mleczne. Aby dostarczyć do organizmu odpowiednią ilość wapnia, warto także do codziennego jadłospisu wprowadzić orzechy (laskowe, migdały, pistacje) oraz warzywa (szczególnie szpinak, jarmuż i natkę pietruszki), strączki, pestki słonecznika, sezam, suszone figi. W przypadku osób uczulonych na mleko krowie i stosujących dietę wegańską warto zastępować je mlekiem sojowym fortyfikowanym wapniem i witaminą D. Należy bowiem pamiętać, że skuteczność wchłaniania wapnia przez organizm można zwiększyć przyjmując jednocześnie witaminę D. Wapń zwiększa również przyswajalność witaminy B12.

Powrót