Wirusowe zapalenie oskrzeli jesienią - objawy, diagnostyka i skuteczne leczenie

Spis treści:

Co to jest wirusowe zapalenie oskrzeli?

Zgodnie z definicją wirusowe zapalenie oskrzeli to zespół objawów zapalnych wywołanych przez infekcję wirusową, obejmującą duże i średnie drogi oddechowe. Do najczęściej izolowanych wirusów wywołujących ostre zapalenie oskrzeli należą wirusy grypy A i B, paragrypy, koronawirusy, adenowirusy, rinowirusy, metapneumowirus oraz syncytialny wirus oddechowy (RSV).

Objawy z reguły ustępują samoistnie w ciągu maksymalnie 3 tygodni. Co bardzo ważne, problem ten nie wymaga antybiotyków, które stosuje się w leczeniu infekcji bakteryjnych, a nie wirusowych. Chyba że w przebiegu choroby doszło do nadkażenia bakteryjnego, co zawsze sprawdza lekarz. Z wirusowym zapaleniem oskrzeli można udać się zarówno do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, jak i do lekarza pulmonologa.

Najczęstsze objawy infekcji oskrzeli jesienią

Wirusowe zapalenie oskrzeli określa się jako samoograniczające się zakażenie dolnych dróg oddechowych, którego dominującym objawem jest kaszel utrzymujący się powyżej 5 dni (często 14–21 dni). Oprócz ostrego kaszlu mogą wystąpić:

• zwiększona produkcja wydzieliny (plwociny);
• duszność;
• świszczący oddech;
• łagodny dyskomfort w klatce piersiowej;
• ból gardła i twarzy;
• zatkanie i przekrwienie nosa;
• niewielka gorączka.

Objawy zwykle utrzymują się przez 2–3 tygodnie, chociaż kaszel może pozostawać dłużej. Dość częstym problemem po przebytym wirusowym zapaleniu oskrzeli jest właśnie kaszel podostry, który może utrzymywać się nawet do 8 tygodni. To nic innego jak nadreaktywność oskrzeli po przebytej infekcji.

Jak lekarze diagnozują wirusowe zapalenie oskrzeli?

Podstawą rozpoznania wirusowego zapalenia oskrzeli jest oczywiście wywiad zdrowotny przeprowadzony z pacjentem. Padną pytania odnośnie występujących objawów i czasu ich trwania, chorób przewlekłych, stylu życia, nałogów (zwłaszcza palenia papierosów) oraz przyjmowania leków na stałe. Uzupełnieniem tego jest osłuchanie klatki piersiowej i grzbietu stetoskopem, celem wykrycia niepokojących odgłosów z płuc, ocena saturacji oraz zmierzenie temperatury ciała.

Badania dodatkowe nie zawsze są potrzebne. Jeśli jednak rozpoznanie nie jest jednoznaczne, u pacjenta występują nietypowe, niepokojące dolegliwości lub objawy utrzymują się przed bardzo długi czas (zwłaszcza z tendencją do nasilania się), konieczne może się okazać wykonanie bardziej szczegółowych badań takich jak RTG płuc, badania krwi, testy antygenowe i PCR.

Domowe sposoby łagodzenia objawów

Przy wirusowym zapaleniu oskrzeli zdecydowanie najczęściej leczenie polega na domowym zwalczaniu objawów i wzmacnianiu odporności, by organizm sam mógł poradzić sobie z patogenami. Najskuteczniejsze domowe sposoby to:

• nawilżanie powietrza, ponieważ błony śluzowe dróg oddechowych będą mocno przesuszone i podrażnione. Można tego dokonać z wykorzystaniem nawilżaczy powietrza lub po prostu stawiając w pokoju miskę z gorącą, parującą wodą;
• inhalacje dróg oddechowych — oddychanie parą z gorącej wody, w której znajdują się zioła (np. rumianek, mięta, szałwia), olejki eteryczne (np. z drzewa herbacianego) oraz sól (najlepiej kłodawska lub himalajska);
• picie ciepłych naparów ziołowych z dodatkiem cytryny, naturalnego miodu, soku z malin;
• odpowiednio dobrana dieta — np. rosół, chude mięso gotowane na parze, warzywa, aby dostarczyć organizmowi wzmacniających składników;
• picie co najmniej 1,5 l wody dziennie, nie wliczając w to wspomnianych naparów;
• sen — w trakcie snu organizm człowieka regeneruje się najintensywniej. Dlatego też warto dużo spać i odpoczywać, kładąc się do łóżka o w miarę stałych porach i przesypiając 7-8 godzin bez wybudzania się;
• ciepłe okłady na klatkę piersiową i plecy — rozrzedzają wydzielinę, rozkurczają drogi oddechowe, ułatwiają oddychanie;
• unikanie czynników drażniących, w tym zwłaszcza palenia papierosów, zanieczyszczeń powietrza, roztoczy.

Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 7–10 dni bez tendencji do zmniejszania się, nasilają się lub pojawia się duszność, gorączka powyżej 38,5°C czy krwisty kaszel – niezbędna i pilna staje się konsultacja lekarska.

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Wizyta u lekarza w przebiegu wirusowego zapalenia oskrzeli wskazana jest zawsze w następujących przypadkach:

• objawy utrzymują się dłużej niż 7-10 dni i nie zmniejszają się lub wręcz przeciwnie, mają tendencję do nasilania się;
• pojawiają się niepokojące objawy takie jak: narastające duszności, odkrztuszanie krwi, bardzo wysoka gorączka, silne bóle głowy z omdleniami, uczucie braku powietrza, odkrztuszanie zielonkawej lub ropnej wydzieliny, silne bóle w klatce piersiowej;
• wirusowe zapalenie oskrzeli pojawiające się u pacjentów przewlekle chorych, zwłaszcza na choroby autoimmunologiczne, choroby kardiologiczne, POChP, astmę oskrzelową czy nowotwory;
• wirusowe zapalenie oskrzeli pojawiające się u kobiet ciężarnych, małych dzieci, seniorów.

W razie wątpliwości nawet przy braku istnienia powyższych czynników ryzyka zawsze dobrym pomysłem będzie wizyta u lekarza.

Profilaktyka - jak zmniejszyć ryzyko zachorowania

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania porą jesienną na infekcje wirusowe, w tym na wirusowe zapalenie oskrzeli, należy:

• dbać o wysoką higienę osobistą — częste mycie rąk (zwłaszcza po powrocie do domu z miejsc publicznych), unikanie dotykania twarzy przebywając na zewnątrz, stosowanie antybakteryjnych żelów do rąk, zakrywanie chusteczką ust i nosa podczas kaszlenia i kichania;
• wzmacniać odporność za pomocą zdrowej, zbilansowanej diety, suplementacji, systematycznej aktywności fizycznej, unikania stresu i używek, wysypiania się;
• systematycznie wietrzyć pomieszczenia, w których się znajdujemy i nawilżać powietrze;
• unikać kontaktu z osobami chorymi oraz w miarę możliwości unikać przebywania w miejscach publicznych, gdzie znajdują się duże skupiska ludzi.

Można także rozważyć szczepienie ochronne przeciw grypie, które są zresztą zalecane co roku, szczególnie seniorom i osobom z chorobami przewlekłymi.