Rola magnezu w organiźmie
Magnez odgrywa niezwykle istotną rolę w naszym organizmie, zapewniając mu prawidłowe funkcjonowanie na wielu płaszczyznach. Dowiedz się, za co odpowiada magnez, jak można rozpoznać jego niedobory, co może być ich przyczyną i co jeść, aby w Twojej diecie nie zabrakło tego pierwiastka.
Szacuje się, że nawet co drugi Polak może zmagać się ze skutkami niedoboru magnezu. Większości osób brak odpowiedniej ilość tego pierwiastka kojarzy się z mimowolnymi skurczami mięśni i drganiem powiek, tymczasem magnez ma bardzo szerokie działanie i uczestniczy w 300 procesach biochemicznych zachodzących w organizmie.
Za co odpowiada magnez?
Nie bez powodu magnez nazywany jest pierwiastkiem życia, jest bowiem niezbędny do funkcjonowania wszelkich organizmów żywych. Uczestniczy w wytwarzaniu i aktywacji enzymów, metabolizmie makroskładników (cukrów, tłuszczy i białek), syntezie DNA i RNA. Magnez wpływa na prawidłową pracę układu odpornościowego i nerwowo-mięśniowego, bierze udział w budowie kości i zębów regulując gospodarkę mineralną. Odpowiednia ilość magnezu w naszym organizmie zmniejsza ryzyko rozwoju wielu chorób m.in.: nadciśnienia tętniczego, niedokrwiennej choroby serca, arytmii, astmy i chorób metabolicznych.
Magnez – normy i zapotrzebowanie
Ciało dorosłego człowieka zawiera od 20 do 35 g magnezu, w większości skumulowanego w układzie kostnym. Tylko około 1% tego pierwiastka znajdziemy w płynie zewnątrzkomórkowym, w tym ok. 100 mg we krwi. Prawidłowe stężenie magnezu w surowicy krwi osoby dorosłej powinno się mieścić w granicach od 1,5-2,6 mg/dl (normy różnią się w zależności od laboratorium). Badanie laboratoryjne sprawdzające poziom magnezu we krwi możesz wykonać 7 dni w tygodniu w jednym z 5 Punktów Pobrań Salve. Z niedoborami magnezu mamy do czynienia wówczas, gdy jego stężenie w surowicy wynosi poniżej 1,2 mg/dl.
Zalecana dzienna dawka magnezu wynosi dla mężczyzn 420 mg, a dla kobiet 320 mg. Zapotrzebowanie na magnez wrasta u osób uprawiających regularnie sport (500 mg) oraz u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią (360 mg).
Niedobory magnezu - objawy
Z uwagi na szerokie spektrum działania magnezu, jego nieprawidłowe stężenie we krwi odbija się na wielu procesach biochemicznych. Niedobór magnezu prowadzi do zaburzeń metabolicznych (może powodować oporność na insulinę z upośledzeniem jej wydzielania), sercowo-naczyniowych i nerwowo-mięśniowych. Do najczęstszych objawów niedoboru magnezu należą:
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
- ogólne osłabienie,
- rozdrażnienie, wzrost podatności na stres,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenie rytmu serca,
- drżenia i mrowienia kończyn, języka, warg i powiek,
- mimowolne, bolesne skurcze mięśni (najczęściej łydek),
- osłabienie włosów i paznokci.
Magnez – objawy przedawkowania
Nie tylko niedobór, ale również nadmiar magnezu źle wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu – choć zaznaczyć trzeba, że występuje rzadko. Tym niemniej, stosując suplementy diety z magnezem należy przestrzegać zaleceń podanych przez producenta na ulotce. Nadmiar magnezu ma negatywny wpływ na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe i może objawiać się:
- biegunkami i odwodnieniem, które z czasem przechodzą w zaparcia i zatrzymanie moczu,
- trudnościami z oddychaniem,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- zaburzenia widzenia i mowy,
- zmniejszeniem siły mięśni,
- zaburzeniem snu.
Magnez przyczyny niedoborów
Głównymi przyczynami niedoboru magnezu są:
- źle zbilansowana dieta (patrz następny paragraf),
- zaburzenia wchłaniania magnezu związane z chorobami układu pokarmowego oraz przyjmowanymi lekami upośledzającymi wchłanianie tego pierwiastka,
- utrata magnezu w wyniku przewlekłego stresu, biegunek, chorób nerek, pierwotnej nadczynności przytarczyc, choroby alkoholowej.
Hipomagezemia (niedobór magnezu w organizmie) może być uwarunkowana genetycznym zaburzeniem wchłaniania magnezu w jelicie lub genetycznym zaburzeniem pracy nerek.
Dieta – magnez w produktach
Większe spożycie magnezu w diecie może mieć działanie ochronne w przypadku nowotworów, chorób metabolicznych i sercowo-naczyniowych. W związku z tym warto włączyć do swojej diety produkty bogate w ten pierwiastek. To właśnie dobrze zbilansowana dieta, a nie suplementacja, jest najlepszą i najbezpieczniejszą formą zapewniania odpowiedniej podaży magnezu. Do najlepszych źródeł magnezu należą:
- zielone warzywa liściaste: szpinak, jarmuż, nać pietruszki, roszponka, rukola,
- warzywa strączkowe: groch, fasola, soja, bób, ciecierzyca,
- pełnoziarniste produkty zbożowe: kasza gryczana, płatki owsiane, chleb razowy, komosa ryżowa,
- orzechy i nasiona: orzechy włoskie, laskowe, migdały, pestki dyni i słonecznika,
- gorzka czekolada i kakao,
- owoce: banany, figi, awokado,
- wody mineralne oraz woda z kranu.
Jeśli masz problem z niedoborem magnezu i trudności w odpowiednim zbilansowaniu diety pod względem zawartości ważnych składników, możesz skorzystać z pomocy dietetyka w naszej Poradni Dietetycznej.
Co wpływa na przyswajanie magnezu w diecie?
Magnez, który dostarczamy naszemu organizmowi z pożywieniem jest przyswajany na poziomie 30% do 50%. To, ile magnezu przyswoimy zależy w dużej części od innych składników pokarmowych, które spożywamy. Absorpcję magnezu utrudniają tzw. składniki anty-żywieniowe: kwas fitynowy, szczawiany, fosforany oraz duże ilości wapnia i białka. Jeśli chcemy zwiększyć przyswajalność magnezu powinniśmy zadbać o to, aby nasze posiłki obfitowały w laktozę (produkty nabiałowe), błonnik pokarmowy oraz witaminę B6. Unikajmy popijania posiłków kawą i mocną herbatą.
Magnez a stres
Magnez odgrywa istotną rolę w łagodzeniu skutków stresu m.in. nadmiernego uwalniania kortyzolu, katecholamin czy zwiększonego poziomu stresu oksydacyjnego (przeciwdziałanie wolnym rodnikom tlenowym). W związku z tym długo utrzymujący się stres zwiększa zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Z drugiej strony, niedobór magnezu może być przyczyną zwiększonej podatności na stres. Mówiąc inaczej, im większy mamy deficyt magnezu, tym silniej odczuwamy skutki stresu. W wyniku tej wzajemnej zależności powstawać może tzw. błędne koło stresu i niedoboru magnezu.