Kiedy z dzieckiem lub niemowlakiem udać się do okulisty?

Wzrok jest jednym z najważniejszych narządów zmysłów, przy czym w pierwszych latach życia ma szczególny wpływ na rozwój koordynacji, motoryki i wielu innych funkcji organizmu. Każdy rodzic powinien zatem wiedzieć, kiedy pierwszy raz do okulisty z dzieckiem i jakie są najważniejsze cele takiego badania. 

Kiedy iść z dzieckiem do okulisty?

Nierzadko zdarza się, że problemy związane ze zdolnością widzenia nie ograniczają się wyłącznie do zamazanego obrazu, lecz mogą obejmować także problemy z przetwarzaniem informacji, uciekającym okiem, brakiem widzenia przestrzennego i wiele innych. Charakterystyczne jest również to, że dzieci z wadami wzroku nie skarżą się na żadne dolegliwości, czego przyczyną mogą być silne zdolności do kompensowania ich, jak i brak świadomości, że mogą widzieć lepiej. 

W większości przypadków pierwsze badanie wzroku u dziecka odbywa się na etapie wczesnoszkolnym lub szkolnym, zwykle w ramach badań przesiewowych odbywających się w przedszkolach i szkołach. Świadomy rodzic powinien jednak wiedzieć, kiedy z dzieckiem do okulisty dziecięcego — najlepiej już w pierwszym okresie życia.

Kiedy do okulisty z noworodkiem?

U noworodków i niemowląt zjawiskiem fizjologicznym jest występowanie nadwzroczności spowodowanej niewielką odległością między rogówką a siatkówką, jak również kulistym kształtem soczewki. Rozwój narządu wzroku wraz z upływem czasu obejmuje wydłużenie osi gałki ocznej. Jeśli zostaną zachowane warunki prawidłowe, oko osiąga stan równowagi, a nadwzroczność przemija. Wizyta ze zdrowym noworodkiem u okulisty w większości przypadków nie jest zatem konieczna. Warto skonsultować się z lekarzem, jeśli u noworodka występują widoczne anomalie anatomiczne narządu wzroku lub dziecko urodziło się z wadą genetyczną / chorobą wrodzoną. 

Należy zaznaczyć, że aktualnie tuż po narodzinach lekarz wykonuje pierwszą, wstępną ocenę narządu wzroku, która obejmuje m.in. strukturę i symetrię gałek ocznych. Obowiązkowe badanie okulistyczne przechodzą zwłaszcza dzieci urodzone przedwcześnie. Wówczas kontrola odbywa się w 2., 4., 8. i 12. tygodniu życia, a na celu ma szybkie rozpoznanie ewentualnej retinopatii wcześniaczej, która może się rozwinąć u takich dzieci.

Kiedy do okulisty z niemowlakiem?

Świadomość rodziców na temat okresowych kontroli okulistycznych jest podstawowym elementem profilaktyki wad wzroku. Kiedy z niemowlakiem do okulisty, jeśli sytuacja związana z narządem wzroku jest taka sama, jak w przypadku noworodków? Wskazania są również zbliżone — wizyta rekomendowana jest zawsze wtedy, gdy dziecko zmaga się z problemami zdrowotnymi. Dodatkowo zaleca się, aby pierwsza wizyta kontrolna w życiu dziecka odbyła się pod koniec 1. roku życia, czyli pod koniec okresu niemowlęctwa. Nie tyle bada się ostrość widzenia, ile:

• zmiany anatomiczne w  gałce ocznej (ze szczególnym uwzględnieniem występowania zmian wrodzonych);
• możliwość ogólnego widzenia u  dziecka;
• wady refrakcji;
• ciśnienie wewnątrzgałkowe;
• ustawienie i ruchomość gałek ocznych;
• drożność dróg łzowych.

Wcześniejsza wizyta u okulisty polecana jest wówczas, gdy niemowlę nie śledzi wzrokiem własnych rączek, rodziców, zabawek, jak również nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, co powinno mieć miejsce już w 2. miesiącu życia. Kolejna wizyta ma miejsce między 2. a 3. rokiem życia dziecka, następne zaś prowadzone są cyklicznie co roku, zwykle w placówkach szkolnych. Warto jednak postawić na dokładniejszą, bardziej rozbudowaną diagnostykę niż jedynie ocenę ostrości widzenia, zatem za coroczne wizyty u okulisty odpowiada rodzic.

Jak rozpoznać wadę wzroku u dziecka?

Na problemy z narządem wzroku u niemowląt może wskazywać brak podążania oczami za interesującymi przedmiotami lub brak kontaktu wzrokowego z bliskimi osobami. Wprawdzie przyczyn tego zjawiska może być znacznie więcej, warto zatem skonsultować się także z neurologiem dziecięcym lub pediatrą, jednak wizyta u okulisty będzie pożądanym uzupełnieniem diagnostyki. Na wadę wzroku mogą wskazywać również następujące dolegliwości:

• nadmierne łzawienie z oczu;
• mrużenie powiek podczas patrzenia na przedmioty bliżej lub dalej umiejscowione;
• częste mruganie powiekami;
• problemy z nauką czytania lub pisania, w tym niewyraźne pismo;
• tarcie i uciskanie oczu piąstkami;
• brak koordynacji ruchowej i równowagi;
• częste przewracanie się.

W razie jakichkolwiek wątpliwości, jak rozpoznać wadę wzroku u swojego dziecka, należy skonsultować się z okulistą dziecięcym.

Jak wygląda badanie wzroku u dziecka?

Obowiązkowym elementem kontroli stanu zdrowia jest badanie wzroku u dziecka. Jak wygląda w zależności od wieku? U noworodków i niemowląt nie jest tak rozbudowane, ponieważ ocenia się głównie soczewkę i dno oka w pozycji leżącej, przeważnie przy użyciu specjalistycznego, okulistycznego wziernika. Wszystkie czynności są bezbolesne. Jednak jak wygląda badanie wzroku u 2-latka lub starszego dziecka? W pierwszej kolejności sprawdza się ostrość widzenia przy użyciu obrazków, cyferek, literek (w zależności od umiejętności malucha) oraz ustawienie gałek ocznych względem siebie, następnie zaś — widzenie barwne i stereoskopowe (przestrzenne).

W dalszej kolejności sprawdza się wady refrakcji, soczewkę i dno oka, a wszystko to po zaaplikowaniu do oka specjalnych kropli, co jest najmniej lubianą przez dzieci częścią kontroli okulistycznej. Jeśli to konieczne, kontrolę uzupełnia się komputerowym badaniem wady wzroku oraz doborem okularów korekcyjnych. 

Doświadczony okulista dziecięcy jest w stanie przemienić badanie wzroku w ciekawe dla dziecka doświadczenie, a wręcz zabawę. Dlatego każdy rodzic zawsze powinien pamiętać o tym, aby starannie wybrać specjalistę, który otoczy opieką ich dziecko. Zwłaszcza jeśli dziecko wykazuje niechęć lub obawę przed taką wizytą. 

Ile trwa badanie wzroku u dziecka?

Jeśli stosowane są krople rozszerzające źrenice, standardowe, pełne badanie wzroku może trwać nawet 30-40 minut. Należy uwzględnić czas potrzebny do zadziałania kropli. Jeśli natomiast są wykonywane badania, do których nie trzeba stosować kropli, długość wizyty może wynieść 15-20 minut.