Co to jest OB?

Oznaczanie OB jest jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych krwi. Jakie są jego normy dla kobiet i mężczyzn w różnym wieku? Jak interferować wyniki podwyższonego lub obniżonego OB? Nasz artykuł odpowiada na te i inne pytania związane z badaniem OB?

Odczyn Biernackiego należy do grupy markerów stanu zapalnego w ludzkim organizmie. Jest badaniem wykonywanym zazwyczaj równocześnie z morfologią krwi. Jego wynik pozwala stwierdzić, czy w organizmie toczy się jakikolwiek stan zapalny. Dzięki temu, parametr ten pomaga w diagnostyce i kontroli wielu chorób przebiegających z udziałem właśnie stanu zapalnego.

Dowiedz się więcej: Jak przygotować się do badania krwi: praktyczne porady i zalecenia

Co to jest OB krwi?

OB, czyli odczyn Biernackiego lub wskaźnik opadania erytrocytów to badanie laboratoryjne sprawdzające drogę opadania czerwonych krwinek (erytrocytów) w niekrzepnącej krwi w ciągu jednej godziny. Dlaczego tempo opadania erytrocytów jest tak ważne? Ponieważ szybkość ich opadania jest ściśle powiązana z występowaniem w organizmie stanu zapalnego. Jednostką pomiaru wykorzystywaną przy tym badaniu są milimetry na godzinę (mm/h). Ciekawostka: odczyn opadania erytrocytów został opracowany przez polskiego patologa Edmunda Biernackiego w roku 1897.

OB krwi – jak przygotować się do badania

Do badania poziomu OB nie trzeba przygotowywać się w specjalny sposób. Na badanie do punktu pobrań krwi należy jednak przyjść na czczo, czyli co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku. Więcej o tym, jakie inne badania laboratoryjne należy wykonywać na czczo, i co to oznacza w praktyce, przeczytasz w naszym artykule „Jakie badania krwi trzeba wykonywać na czczo?”

Odczyn Biernackiego (OB krwi) – normy

Poniżej znajdziesz tabelę pokazującą normy OB dla różnych grup wiekowych obu płci.

Grupa wiekowa	Normy
Noworodki (niezależnie od płci)	0–2 mm/h
Niemowlęta do 6. miesiąca życia (niezależnie od płci)	12–17 mm/h
Kobiety do 50. roku życia	6–12 mm/h
Kobiety powyżej 50. roku życia	do 30 mm/h
Mężczyźni do 50. roku życia	3–8 mm/h
Mężczyźni powyżej 50. roku życia	do 20 mm/h

Uwaga: Normy OB mogą różnic się w zależności od norm referencyjnych przyjętych przez dane laboratorium.

Podwyższony Odczyn Biernackiego – co znaczy?

Choć za pomocą wskaźnika OB nie jesteśmy w stanie określić miejsca i rodzaju infekcji, to jednak Odczyn Bialerernackiego pomaga w wykryciu i monitorowaniu przebiegu wielu chorób. Podwyższone OB może mieć wiele przyczyn i nie musi koniecznie oznaczać choroby (patrz następny akapit – Fizjologiczne przyczyny podwyższonego OB). Zwykle świadczy jednak o toczącym się w organizmie stanie zapalnym. Nawet zwykła infekcji układu oddechowego, niewielka infekcja gardła czy paradontoza/próchnica mogą powodować podwyższenie poziomu OB. Im poważniejsza i dłużej trwająca infekcja, tym OB jest zwykle wyższe. Niestety znacznie podwyższony poziom OB często związany jest z groźniejszymi chorobami. Należą do nich m.in.:

choroby reumatyczne (zwłaszcza reumatoidalnemu zapaleniu stawów, zesztywniającemu zapaleniu stawów kręgosłupa),
hipercholesterolemia, czyli wysoki poziom cholesterolu we krwi,
zapalne schorzenia wątroby (np. marskość wątroby),
nadczynność i niedoczynność tarczycy,
choroby nowotworowe (białaczka),
zawał serca, urazy narządów,
choroby zakaźne (np. kiła).

Fizjologiczne przyczyny podwyższonego OB

Czynnikiem fizjologicznym, który powoduje podwyższenie OB jest silny stres. Naturalnie podwyższone OB występuje u kobiet w ciąży (już od około 10. tygodnia ciąży) oraz podczas połogu. Także miesiączka oraz zażywanie środków antykoncepcyjnych mogą powodować podwyższenie poziomu OB. Warto pamiętać, że na wynik badania może mieć wpływ także zjedzony posiłek, dlatego badania powinno wykonywać się na czczo.

Obniżone OB – co znaczy?

Choć zwykle problemem jest podwyższony wynik badania OB, to zdarzyć może się również zbyt niski poziom OB. Obniżenie wartości tego wskaźnika towarzyszy często chorobom alergicznym, pewnym typom niedokrwistości (anemia sierpowata) oraz w nadkrwistości. Niskie OB może być też objawem niewydolności krążenia oraz niedoborów fibrynogenu i związanych z tym zaburzeń krzepliwości. Warto pamiętać, że na obniżenie poziom OB wypływają także niektóre leki przeciwzapalne np. aspiryna czy kortyzon.

OB a CRP - różnice

CRP i OB to dwa parametry krwi, które mogą wskazywać na stan zapalny w organizmie. Wskaźniki te są na ogół skorelowane – wysoki poziom CRP odpowiada przyspieszonemu OB. Białko C-reaktywne (CRP) to glikoproteina należąca do tzw. białek ostrej fazy stanu zapalnego, biorąca udział w odpowiedzi układu odpornościowego. Ułatwia eliminację czynników wywołujących stan zapalny. Poziom tego białka w osoczu u zdrowego człowieka nie przekracza 5mg/l, ale może wzrosnąć́ nawet tysiąckrotnie np. w przypadku: zakażenia bakteryjnego, zawału serca, nowotworu, stanu zapalnego wywołanego chorobą autoimmunologiczną.

Powrót