Jak wyglądają testy alergologiczne? Kiedy je zrobić?

Alergie są grupą jednych najczęściej występujących problemów zdrowotnych w XXI wieku. Dotyczą w równej mierze dzieci, co osób dorosłych, a częstość ich występowania jest wysoka zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Diagnostyką i leczeniem alergii zajmuje się lekarz alergolog, którego działania opierają się głównie na profesjonalnych testach alergologicznych.

Testy alergologiczne - jak wyglądają?

Wymienia się wiele rodzajów testów alergologicznych, jednak największą popularnością cieszą się punktowe testy skórne - są najstarszą i jednocześnie najbardziej skuteczną metodą wykrywania alergii. Polegają na aplikacji bezpośrednio na oczyszczoną skórę kropelki roztworu zawierającego alergen, a następnie delikatnym nakłuciu skóry cienką igłą, aby alergen mógł przedostać się do organizmu. Test pozostawia się do obserwacji przez 15-20 minut. Jeśli w miejscu naniesienia określonego alergenu pojawi się zaczerwienienie, świąd, wysypka, pęcherzyk, można mówić o uczuleniu na ten alergen. Brak reakcji skóry świadczy o braku uczulenia na konkretny alergen. Alternatywą są testy śródskórne, polegające na wstrzyknięciu alergenu do skóry.

Alergolog może zdecydować się także na wykonanie badania stężenia IgE w surowicy, a więc na alergiczne testy z krwi pacjenta. Wystarczy do nich pobrać próbkę krwi, która następnie poddawana jest analizie laboratoryjnej. Czy testy alergiczne z krwi są wiarygodne? Wyróżniają się one dość wysoką czułością na poziomie do 80%, a w ich trakcie wykrywa się swoiste białko uczulające, reagujące z wybranym alergenem. 80% to wartość wyższa, niż w przypadku niektórych testów skórnych.

Na koniec warto wspomnieć o:

• testach płatkowych - na skórę pacjenta (zwykle na plecy) nakleja się plasterki nasączone alergenem i pozostawia do obserwacji na kilkanaście godzin. Po upływie wskazanego czasu sprawdza się reakcję skóry na alergeny. Metoda znajduje zastosowanie zwłaszcza w diagnostyce alergii kontaktowych;
• testach prowokacji nosowej - polegają na wdychaniu alergenów i ocenie odpowiedzi błony śluzowej nosa;
• prowokacji pokarmami - polegają na spożyciu alergenów i ocenie odpowiedzi ze strony układu pokarmowego.

Dwie ostatnie metody nie znajdują jednak tak wszechstronnego zastosowania, jak np. testy z krwi pacjenta czy testy skórne i śródskórne.

Ile trwają testy alergiczne?

Czas trwania testów alergicznych zależy od tego, jaki rodzaj badania został wybrany. W większości przypadków na wizycie u alergologa dochodzi już do wykonania testów skórnych - wyniki są otrzymywane także podczas tej wizyty, ewentualnie lekarz zleca badania krwi. Samo nałożenie alergenów na skórę lub ich wstrzyknięcie to kwestia kilku minut. Dłużej trwają testy płatkowe, ponieważ pozostawia się je do obserwacji na 48 godzin. Po tym czasie ponownie należy przyjść do alergologa, który dokona analizy wyników. 

Testy alergiczne - wskazania

Kiedy testy alergiczne będą szczególnie zalecane? Wskazaniami do wykonania testów alergicznych mogą być:

• nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, wzdęcia i złe samopoczucie po spożyciu określonych pokarmów;
• łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, katar sienny, kichanie po wyjściu na zewnątrz (zwłaszcza wiosną) lub podczas przebywania w niektórych pomieszczeniach, w których mogą być roztocza lub pleśnie;
• kichanie, łzawienie oczu, świąd i zaczerwienienie skóry, wysypka skórna podczas kontaktu ze zwierzętami mającymi sierść;
• objawy skórne, w tym pokrzywka i wysypka, podczas noszenia rękawiczek lateksowych, niektórej biżuterii lub materiałów;
• ogólne złe samopoczucie i objawy gastryczne po przyjęciu określonych leków;
• astma;
• alergiczny nieżyt nosa;
• ciągle zatkane zatoki;
• suchy, męczący kaszel bez cech infekcji;
• ciągłe drapanie w gardle i duszności.

Takich oznak alergii może być znacznie więcej, dlatego w razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem.

Czytaj więcej - Wszystko o alergii wziewnej.

Przeciwwskazania do testów alergicznych

Przeciwwskazania zależą od rodzaju testu alergicznego. W przypadku testów skórnych i płatkowych są nimi:

• bardzo zły stan zdrowia;
• konieczność aktualnego stosowania leków przeciwhistaminowych lub przeciwlękowych;
• aktualnie trwające infekcje;
• reakcja anafilaktyczna przebyta w ostatnich 6 tygodniach;
• ciąża.

Testy alergologiczne można wykonywać u dzieci bez względu na ich rodzaj, chyba że pojawiają się powyższe przeciwwskazania. U kobiet ciężarnych diagnostyka alergii odbywa się na podstawie badania krwi. Wiele osób zastanawia się, czy testy alergiczne bolą. Należy wiedzieć, że aplikacja alergenów za pomocą igły może przypominać delikatne ukąszenie komara, jednak z całą pewnością nie jest to bolesne. Jeśli u pacjenta występuje alergia, w miejscu aplikacji alergenu może pojawić się świąd lub delikatne pieczenie, ale nie ból. 

Powikłania po testach alergicznych

Testy alergiczne uznawane są za bezpieczne, dlatego wykonuje się je w każdej grupie wiekowej. Ewentualne powikłania są bardzo rzadkie. Jeśli już wystąpią, są to zazwyczaj: pokrzywka, nieżyt nosa, objawy astmy. Skrajnie rzadko zdarzyć się może wstrząs anafilaktyczny.

Czy testy alergiczne są na NFZ?

Testy alergiczne wykonać można zarówno prywatnie, jak i w ramach NFZ (nieodpłatnie). W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia wykonać można testy alergiczne skórne, płatkowe i z krwi, do czego niezbędne jest skierowanie od lekarza alergologa. Aby móc umówić się do alergologa na NFZ należy natomiast pozyskać skierowanie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub pediatry.