Skaza białkowa u dziecka — przyczyny, objawy i leczenie

Problemy związane z alergiami i zaburzeniami czynności układu immunologicznego są w dzisiejszych czasach bardzo częste. Obserwuje się wzrost ich występowania zwłaszcza u dzieci. Właśnie dlatego każdy rodzic powinien wiedzieć, co to jest skaza białkowa, z czego może wynikać i jakie kroki lecznicze należy podjąć. 

Z czego wynika skaza białkowa?

Skaza białkowa zwana jest potocznie alergią na mleko krowie, choć w rzeczywistości stanowi znacznie bardziej złożony problem. Należy wiedzieć, że w przypadku niemowląt i małych dzieci alergie są znacznie częstsze (nawet 4-krotnie), ponieważ ich układ immunologiczny oraz pokarmowy nie są jeszcze w pełni dojrzałe. W przebiegu skazy białkowej obserwuje się nadmierną reakcję immunologiczną głównie na białka znajdujące się w mleku krowim. 

Jak wygląda to w praktyce? Podstawową rolą układu odpornościowego każdego człowieka jest ochrona organizmu przed patogenami chorobotwórczymi, m.in. bakteriami czy wirusami. W przypadku alergii pokarmowej reaguje on jednak niewłaściwie, nadmiernie, uruchamiając kaskadę reakcji obronnych na niektóre substancje znajdujące się w żywności. Produkuje więc intensywnie komórki odpornościowe, w tym przeciwciała, atakując własne tkanki i wywołując szereg przykrych dolegliwości. 

Wciąż nie do końca wiadomo, z czego wynika skaza białkowa. Obserwuje się, że najczęściej dotyczy niemowląt i małych dzieci do 3. roku życia. Czy skaza białkowa jest dziedziczna? O ile nie dziedziczy się jej zawsze bezpośrednio po rodzicach, o tyle predyspozycje genetyczne mają tu ogromne znaczenie. Wykazano, że występowanie alergii (jakiejkolwiek) u obojga rodziców zwiększa ryzyko skazy białkowej aż o 60-80%. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się alergolog dziecięcy.

Skaza białkowa — objawy

Warto wiedzieć, jak wygląda skaza białkowa u niemowląt. Dolegliwości pojawiają się niedługo po wypiciu przez dziecko mleka krowiego lub spożyciu produktów przyrządzonych z jego wykorzystaniem (np. jogurty, maślanki). Są to głównie:

• kolka i wzdęcia;
• bóle brzuszka;
• nadmierna płaczliwość dziecka;
• gazy;
• kaszel;
• zaparcia lub biegunka;
• domieszka krwi w stolcu;
• wymioty;
• częstsze ulewanie po karmieniu;
• wysypka skórna, w tym pokrzywka.

Powyższe objawy zawsze powinny skłonić rodziców do wizyty z dzieckiem u specjalisty, ponieważ bardzo prawdopodobna jest właśnie skaza białkowa. Kiedy się ujawnia i czy skaza białkowa mija? Początek dolegliwości przypada przeważnie na 2.-3. miesiąc życia, a objawy mają tendencję do samoistnego ustąpienia w okolicach 3. roku życia (choć u niektórych dzieci mogą się przedłużać). 

Nieleczona skaza białkowa u niemowląt także prawdopodobnie samoistnie przeminie, jednak znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest wdrożenie odpowiednich działań w tym kierunku. Wszystko przez to, że jej obecność wiąże się z przykrymi dla dziecka dolegliwościami i znacznie obniża jego samopoczucie, co może przekładać się na jego rozwój ogólny. Ponadto skaza białkowa u niemowlaka zwiększa ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry w późniejszym wieku.

Przeczytaj więcej: Kiedy dziecko płacze - najczęstsze dolegliwości u niemowlaków.

Skaza białkowa — jak rozpoznać ten problem?

Skaza białkowa u dziecka jest bardzo łatwa w rozpoznaniu, odbywa się ono w taki sam sposób, jak ma to miejsce w przypadku innych form chorób alergicznych. Badaniami pierwszego wyboru są alergiczne testy skórne oraz badanie poziomu swoistych przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko białkom mleka krowiego. Zachęca się do wykonania obu badań jednocześnie, aby uzyskać jak najbardziej szczegółowy obraz stanu zdrowia dziecka. Badania te są bezbolesne i skuteczne. 

Skaza białkowa — jak leczyć ten problem?

Skaza białkowa wymaga przede wszystkim zaangażowania rodziców, ponieważ od ich systematycznych działań zależeć będą rezultaty terapii. Przeważnie nie stosuje się żadnych leków (które w tak młodym wieku mogłyby wiązać się z wyższym ryzykiem działań niepożądanych), a złotym standardem postępowania staje się całkowite wyeliminowanie białek mleka krowiego z diety dziecka. 

Natomiast jak wygląda skaza białkowa a karmienie piersią? Zdiagnozowanie skazy białkowej u niemowlęcia nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią — wręcz przeciwnie. To bardzo ważna czynność, aby budować silny układ odpornościowy dziecka i przyczyniać się do jego dobrego rozwoju ogólnego. Każda matka powinna jednak zmodyfikować swoją dietę, ponieważ składniki, które sama spożywa, przechodzą do mleka i tym samym są spożywane przez dziecko, u którego występuje skaza białkowa. Czego nie jeść?

• produktów mlecznych, w szczególności tych z mleka krowiego, choć wiele kobiet dobrze reaguje na nabiał z mleka koziego;
• mięsa wołowego i cielęcego;
• produktów, które z reguły często wywołują uczulenia, np. żywności wysokoprzetworzonej.

Kobieta, która chce zadbać o zbilansowaną i urozmaiconą dietę, bezpieczną dla dziecka ze skazą białkową, zawsze może skonsultować się z dietetykiem. 

Mleko modyfikowane a skaza białkowa 

Podając dziecku klasyczne, zwyczajne mleko modyfikowane, skaza białkowa nasili się, a objawy wystąpią niedługo po karmieniu. Nie należy więc podawać tego typu produktów maluszkowi. Na szczęście na rynku znaleźć można wiele rodzajów mleka modyfikowanego przeznaczonego dla dzieci ze skazą białkową i innymi formami alergii. Taka informacja musi jednak znajdować się na opakowaniu produktu, a rodzice muszą upewnić się odnośnie tego, jeszcze zanim podadzą dziecku pożywienie.