Krztusiec – objawy, przyczyny, przebieg choroby

Krztusiec - choroba zakaźna

Krztusiec to choroba zakaźna, która mimo obowiązkowych szczepień wciąż jest na liście najbardziej epidemiologicznych chorób na Świecie. Powikłania mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, a w najtrudniejszych przypadkach także do śmierci. Jak się chronić?

Krztusiec jest wywoływany przez bakterię Bordetella pertusis, przenoszoną drogą kropelkową. Do zakażenia może dojść w wyniku przedostania się bakterii z osoby chorej na osobę zdrową w wyniku np. kichnięcia lub kaszlu. W środowisku zewnętrznym pałeczka krztuśca szybko ginie, dlatego ryzyko zakażenia poprzez dotknięcie zanieczyszczonej powierzchni (np. klamki, na którą osoba chora kichnęła) jest znacznie mniejsze. Na krztusiec chorują noworodki, dzieci, młodzież osoby dorosłe i starsze. Dzięki obowiązkowemu szczepieniu, dzieci są chronione do wieku nastoletniego. Później odporność na pałeczkę krztuśca maleje.

Krztusiec - objawy i przebieg choroby

Choroba jest najgroźniejsza u małych, nieuodpornionych dzieci i u nich też przebiega najciężej. Krztusiec u dzieci rozwija się w trzech fazach:

• Krztusiec - faza nieżytowa: w pierwszym etapie dziecku dokucza katar, suchy kaszel, zatkany nos, czasami także łzawienie. Gorączka nie jest zbyt wysoka a wszystkie objawy przypominają przeziębienie lub grypę. Z tego względu krztusiec rzadko jest rozpoznawany już we wczesnej fazie.
• Krztusiec - faza napadowa: z biegiem czasu, nieodpowiednio leczona choroba rozwija się w formę napadową. Krztusiec zaczyna być w tym momencie naprawdę groźny - dziecko ma problemy z oddychaniem, zdarza mu się wymiotować po silnych, gwałtownych napadach kaszlu. Dochodzi do bezdechu, który może powodować bardzo groźne w skutkach niedotlenienie mózgu. Skóra dziecka przybiera barwę sinoniebieską z powodu braku odpowiedniej ilości tlenu we krwi. Faza napadowa krztuśca trwa od 1 do nawet 6 tygodni.
• Krztusiec - faza zdrowienia: Dzięki rozpoznaniu choroby i zastosowaniu odpowiednich leków kaszel powoli ustępuje. Zmniejsza się jego częstotliwość oraz nasilenie. Dziecko dochodzi do zdrowia bardzo długo, bo od 2 aż do 12 tygodni.

Zobacz także: Wycięcie migdałków - czy jest bezpieczne? Kiedy jest zalecane?

Krztusiec u nastolatków rzadko jest diagnozowany przy pierwszej wizycie lekarskiej, ponieważ przypomina grypę lub inne choroby układu oddechowego. Typowym, specyficznym objawem jest bardzo długo utrzymujący się kaszel - u większości chorych w wieku nastoletnim trwa to ponad 3 tygodnie. Młodzież stosunkowo rzadko trafia do szpitala w wyniku powikłań krztuśca, natomiast niezwykle groźne jest to, że chorzy stanowią źródło zakażenia dla innych.

Krztusiec u dorosłych i młodzieży wiąże się z takimi objawami, jak:

• Długotrwały kaszel nasilający się w nocy,
• Zaburzenia snu,
• Bóle głowy i gardła,
• Chrypka,
• Nasilone pocenie się,
• Utrata masy ciała.

Choroba utrzymuje się nawet do trzech miesięcy.

Krztusiec - możliwe powikłania

Prawdziwym niebezpieczeństwem są powikłania, które może powodować krztusiec. Nieleczony lub leczony nieodpowiednio prowadzi do śmierci. Choroba może nieść ze sobą niezwykle poważne komplikacje zdrowotne, takie jak:

• zapalenie płuc,
• odma płucna,
• zapalenie oskrzeli,
• utrata słuchu,
• krwawienie z nosa,
• przepuklina pachwinowa,
• uszkodzenie wzroku,
• zapalenie nerek,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Zgodnie z danymi pochodzącymi z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, w Polsce w 2016 roku 24% chorych na krztusiec wymagało hospitalizacji.

Krztusiec - leczenie

Istnieje kilka metod diagnozowania krztuśca, z czego najpowszechniejszą jest pobranie wymazu z gardła chorego (badanie mikrobiologiczne), wyizolowanie bakterii i namnażanie ich w celu ustalenia czy są wśród nich pałeczki krztuśca. Ważne, aby badanie zostało przeprowadzone zanim chory zacznie przyjmować antybiotyki. Na wynik trzeba czekać około 7-12 dni. Szybszym sposobem zdiagnozowania krztuśca jest badanie PCR, także polegające na pobraniu próbki od chorego. Wynik otrzymywany jest już po 1-3 dniach; badanie można wykonać w trakcie antybiotykoterapii. Minusem tej metody jest wysoka cena.

Im później krztusiec zostanie zdiagnozowany, tym dłużej trwa jego leczenie. Leczenie przeciwbakteryjne celowane (z zastosowaniem leków zwalczających pałeczkę krztuśca) na wczesnym etapie choroby, zapewnia szybki powrót do zdrowia oraz minimalizuje ryzyko rozprzestrzenienia się zakażenia.

Polecamy: Wywiad z profesor Ewą Robak. Wpływa słońca na choroby skóry

Krztusiec - profilaktyka

Najskuteczniejszą i do tej pory jedyną metodą profilaktyki krztuśca jest szczepienie, nie tylko obowiązkowe, ale także powtarzane w wieku nastoletnim oraz dorosłym.